Alerjik kontak dermatit, derinin birtakım maddeler ile temas etmesi sonucunda verdiği reaksiyon ile meydana gelen bir rahatsızlıktır. Reaksiyonların %80’lik bir bölümünü tahriş nedeniyle meydana gelen reaksiyonlar oluşturmakta iken, %20’lik bölümünü ise alerjik reaksiyonlar oluşturmaktadır. Reaksiyonlar genellikle derinin temas etmesinden hemen sonra veya ortalama 1-3 gün sonra ilk belirtiler ortaya çıkmaktadır. Ciltteki reaksiyonun ilk belirtilerini kırmızı, iltihaplı, kaşıntılı ve kabarmış ve basmakla solan bir formda olmaktadır. Aynı zamanda reaksiyon derinin sadece temas eden bölgesinde değil, vücudun diğer bölgelerine yayılarak da kendini gösterebilmektedir.
Alerjik Kontak Dermatit Kimlerde Görülür?
Alerjik kontak dermatit genellikle genetik olarak yatkınlığı bulunan kişilerde görülmektedir. Bu rahatsızlığın görülme oranı çocuklara nazaran yetişkinlerde daha fazladır.
Hangi Maddeler Alerjik Kontak Dermatite Neden Olur?
Zehirli duvar sarmaşığı ile zehirli meşe alerjik kontak dermatite neden olabilen bitkisel etkenlerin başında gelmektedir. Sarmaşık bitkisi yerde büyüyebileceği gibi, asmalara veya ağaçlara sarılarak da kendini geliştirebilmektedir. Bu bitkinin içerisinde yer alan ve uruşiol denilen bir reçine günümüzde birçok ev aleti ve elbisenin yapımında kullanılmakta ve duyarlı kişilerde reaksiyonlara sebebiyet vermektedir.
Bunların dışında bazı bitkiler, kozmetik ürünleri, metaller ve birtakım kimyasal ilaçlar, plastik veya endüstriyel maddeler de alerjik kontak dermatite neden olan diğer etkenlere örnek olarak gösteirebilir. Yapılan son araştırmalara göre; dünya üzerinde ortalama 3000 madde kişiler üzerinde alerjik kontak dermatit rahatsızlığına neden olabilmektedir.
Hangi Metaller Alerjik Kontak Dermatite Neden Olur?
Krom, cıva ve nikel gibi maddeler alerjik kontak dermatite en çok neden olan metallerin başında gelmektedir. Nikel denilen madde mücevherlerde, gözlük çerçevelerinde, kemerlerin tokalarında ya da kol saatlerinde bulunmaktadır. Ayrıca birçok elbisenin fermuarları, çıt çıtları ve kancaları da yine nikelden üretilerek tasarlanmaktadır. Nikel ile beraber kromun kullanıldığı ürünler ise nikele reaksiyonu olan kişilerin aynı şekilde krom maddesine de reaksiyon göstermesine neden olmaktadır.
Kontak lenslerle kullanılan solüsyonların içerisinde bulunan cıva da bazı kişilerde alerjik kontak dermatite neden olabilmektedir. Bu yüzden cıvaya duyarlı olan kişiler kontak lens kullanacaklarsa solüsyonlarının üzerindeki açıklamaları dikkatlice okumalıdır.
Hangi İlaçlar Alerjik Kontak Dermatite Neden Olur?
Antibiyotikli kremlerin içerisinde bulunan neomisindir adlı madde alerjik kontak dermatite sebep olan medikal ürünlere bir örnektir. Bunun dışında penisilin, sülfat içeren ilaçlar ve lokal anestezikler de yine bu rahatsızlığa neden olan diğer etkenlerdendir. Bu yüzden; sağlık sektöründe çalışanlar, doktorlar ve diş hekimleri bu maddelerle sık sık temas etmeleri sebebi ile alerjik kontak dermatit konusunda en büyük risk gruplarını oluşturan kişilerdir. Aynı şekilde sağlık çalışanların kullandıkları lateks vb maddelerden üretilen eldivenlerde kontakt dermatit nedenidir.
Kozmetik Ürünleri Alerjik Kontak Dermatite Neden Olur mu?
Ojelerden tutun da saç boyalarına kadar birçok kozmetik ürünü alerjik kontak dermatite neden olabilmektedir. Saç boyalarının yapısında bulunan parafenilendiamin bu rahatsızlığın en büyük etkenlerinden bir tanesidir. Saç boyaları dışında parfümler, göz farları, dudak boyaları ve cildi koruyucu güneş kremleri de yine alerjik kontak dermatite sebep olabilecek faktörler arasında yer almaktadır.
Alerjik Kontak Dermatit İçin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Alerji yapması muhtemel maddeler ile derinin temas etmesi durumunda, deri su ve sabunla güzelce ovulmalıdır. Reçine içeren elbiseler ya da ürünler tekrar kullanılmadan önce muhakkak sıcak su ile yıkanmalıdır. Antihistaminikler alerjik kontak dermatitte kaşıntıyı engellemek amacıyla kullanılabilmektedir. Bulguların enfeksiyon kapmadığı zamanlarda ya da hasta derinin çok fazla kaşınmadığı durumlarda alerjik kontak dermatit genellikle iz bırakmadan iyileşmektedir.
Sistemik anti-histaminikler ve anti-histaminik etkili topikal krem veya pomadlar da iyileşmeyi hızlandırmakta, kaşıntı ve kızarıklık gibi etkileri azaltabilmektedir.
Deri üzerinde alerjik kontak dermatit sebebiyle kabarcıklar oluşmuşsa, iltihaplı bölgeye kabarcıkları patlatmamaya dikkat ederek ıslak soğuk kompres uygulanması tavsiye edilmektedir.
Alerjik kontak dermatit için uygulanabilecek en etkili tedavi yöntemi ise kortizon tedavisidir. Hafif ölçüde seyreden alerjik kontak dermatit durumlarında düşük derecede kortizon içeren kremler kullanılmaktadır. Ancak orta ve üzeri şiddetteki reaksiyonlu durumlarda yüksek oranda kortizon içeren kremler tavsiye edilmektedir. Daha ağır durumlarda ise kortizon kremlerinden ziyade kortizon haplarına gereksinim duyulmaktadır. Bu rahatsızlık için üzerinde çalışılan alerji aşısı ise halen deney aşamasında bulunmaktadır. Şunu utnumamak gerekirki kortizon içeren kremler çok miktarda ve uzun süreli kullanılması, geniş yüzeylere sürülmesi Cushing benzeri sekonder hastalıklara neden olabilmektedir. Bu nedenle doktor tavsiyesi ile kontrollü şekilde kullanılmalıdır.
ERKEK