Çocuklarda ruhsal bozuklukların tespit edilmesi biraz zor olabilir. Çocuklar doğal büyüme ve gelişme süreçlerinde fiziksel, ruhsal ve duygusal olarak birçok değişiklik yaşıyor olduklarından yetişkinlerden farklıdırlar. Ayrıca başkalarıyla ve çevrelerindeki dünyayla nasıl başa çıkacakları, nasıl uyum sağlayacakları ve nasıl ilişki kuracaklarına dair de bir öğrenme süreci içerisindedirler.
Bunun yanı sıra her çocuk kendi hızında büyür ve “normal” diyebileceğimiz davranış ve beceriler oldukça çeşitlidir. Bu nedenlerle zihinsel bozuklukların teşhisinde çocuğun evdeki, okuldaki, aile içindeki ve arkadaş ortamındaki fonksiyonlarını yerine getirebilme düzeyine bakılır.
Çocuklarda en yaygın görülen zihinsel sağlık problemleri nelerdir?
- anksiyete Bozuklukları: Anksiyete bozukluğu olan çocuklar belirli durum veya nesnelere karşı korku duyarlar ve kalbin hızlı atması, terleme gibi fiziksel anksiyete belirtileri gösterirler.
- Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu: DEHB görülen çocuklarda genellikle dikkat veya konsantrasyon problemleri olur. Belirli talimatları takip etmekte zorlanırlar, kolaylıkla sıkılırlar ve/veya ödevlerinden bıkarlar. Sürekli hareket etme ve dürtüsellik (düşünmeden hareket etme) görülür.
- Yıkıcı davranış bozuklukları: Bu bozukluğun görüldüğü çocuklar kurallara mukavemet eder ve okul gibi yapılandırılmış ortamlarda yıkıcı davranışlarda bulunurlar.
- Yaygın gelişim bozukluğu: Düşünüş biçimlerinde karışıklıklar yaşanır ve çevrelerindeki dünyayı algılamakta zorlanırlar.
- Yeme Bozuklukları: Kilo ve/veya yemeklerle ilgili yoğun duygular ve tutumların yanı sıra alışılmadık davranışlar görülür.
- Dışa atım bozuklukları: Banyoyu kullanma davranışını etkileyen bozukluklardır. İdrar tutamama ve yatağını ıslatma en yaygın dışa atım bozuklukları arasındadır.
- Öğrenme ve iletişim bozuklukları: Bu bozukluklara sahip olan çocuklarda bilgiyi depolama ve işleme sorunları ve düşünce ve fikirlere ilişkin problemler görülür.
- Afektif bozukluklar: Bu bozukluklar sürekli üzgünlük hissi ve/veya hızlı değişen duygu durumlarını içerir. Depresyon ve bipolar bozukluk barındırabilir.
- Şizofreni: Bu bozukluk çarpıtılmış algı ve düşünceleri içerir.
- Tik bozuklukları: Bu bozukluklarda çocuk ani, gönülsüz ve çoğunlukla anlamsız hareket ve sesleri (tik) tekrarlı bir şekilde sergiler.
Anksiyete bozuklukları, yeme bozuklukları, duygu durum bozuklukları ve şizofreni gibi bozukluklar çocukların yanı sıra yetişkinlerde de görülür. Diğer bozukluklar yalnızca çocuklukta ortaya çıkar, ancak yetişkinlikte devam edebilir. Çocuklarda birden fazla bozukluk nadiren görülür.