Bebeklerde ishal durumu son derece dikkate alınması gereken durumların başında gelir. İshal, dışkı sayısının artması ve kıvamının azalması olarak tanımlanabilir. Anne sütü ile beslenen bebeklerin kakası daha cıvık olur. Kakanın içinde pütürler görülebilir. Bu bebeklerin kaka sayısı da fazladır. Genellikle her beslenmeden sonra kaka yaparlar. Bebek büyüdükçe sindirim sistemi de düzene girer. Anneler, bebeklerinin ishal olup olmadığını anlamakta güçlük çekebilirler.
Bebeklerde ishal olduğunda hem kaka normalden sulu ve fazla sayıda olur, hem de bebek hasta görünümündedir. Ateşi olabilir, iştahsızdır. Huzursuz veya halsiz görünümdedir. Çoğu zaman kusma da ishale eşlik eder. Kısacası anneler bebekleri bir kez ishal olduğunda ishalin ne olduğunu öğrenirler. Gerçekten de ishal, aileleri en çok tedirgin eden çocuk hastalıklarından birisidir. Bir yandan ishal ve kusmayla uğraşırken bir yandan da bebeğin beslenme dengesini sağlamaya çalışmaları gerekir. İshal olan bebeğin zayıfladığını zannederek üzülürler. Ancak, ishal kontrol altına alındığında bebek kaybettiği kiloyu hemen alır. Bebeğin ağırlığı kaybetmesi, kaybettiği sıvıdan kaynaklıdır. Bebek yeterli beslendiğinde ve kaybettiği sıvıyı geri aldığında bebek normal kilosuna dönecektir. İyi besleme ve yeterli sıvı alımının önemi buradan gelir.
Bebeklerde ishale ne iyi gelir, İşte Yöntemler !
Aslında kayıp sıvı kaybıdır. Sıvı ve elektrolit kaybı kontrol edilemezse serum takılarak damar yoluyla sıvı ve elektrolit verilir. Son yıllarda yaygın olarak kullanılan ORS (Oral Rehidratasyon Sıvısı), yani ağızdan içirilen özel sıvı elektrolit karışımı damardan serum kullanımını daha az tercih edilir hale getirmiştir.
ORS tedavisi sıvı kaybı olan bebeklere yapılır. Bu nedenle doktor önerisi ile uygulanmalıdır. Sıvı kaybı olmayan çocuğa ağızdan şeker-tuz karışımı verilmemelidir. Yani, ORS doktor kontrolünde evde veya sağlık kuruluşunda verilmelidir. Doktora ulaşma şansı olmayan ve kırsal bölgelerde yaşayan aileler ishalli bebekte sıvı kaybı olup olmadığını aşağıdaki bulguların varlığıyla anlayabilirler.
Aldığı her sıvıyı kusan, oral alımı son derece zayıf bebekler de ise mutlaka doktora başvurmak gerekir.
Bebekler de İshal Belirtileri ;
- Bebeğin ağzı kurudur,
- 45 derece eğimle tutulduğunda bıngıldak çökük olarak ele gelir,
- Göz küreleri normalden daha çöküktür,
- Karın cildinin esnekliği azalmıştır (azalmış turgor tonusu),
- Halsizlik vardır,
- Ateşi olabilir,
- Sürekli Huysuzluk yapar.
Bu bulguların varlığı bebekte sıvı kaybı olduğunu gösterir. Bu durumda doktora ulaşılamıyorsa ORS aşağıdaki tarife göre hazırlanır:
1 litre (5 su bardağı) kaynamış su 7 yemek kaşığı toz şeker 1 çay kaşığı tuz
Bu karışım, bebek her kaka yaptığında 0.5 -1 çay bardağı içirilmelidir. 1 litreyi bir günde bitiremezse kalanı dökülmelidir.
Bu karışımları eczanelerden hazır olarak temin etmekte mümkün.
ORS tedavisine cevap alınamadı ve bebeklerde ishal durumunu geçiremiyorsanız ;
- Kusmaya devam ediyorsa,
- Şiddetli ishali varsa,
- Beslenemiyorsa,
- Karnında şişlik oluştuysa,
- Huzursuz veya dalgınsa,
- Yüksek ateşi varsa,
- Hemen en yakın sağlık kuruluşuna götürülmelidir.
Çocuklarda ishal nasıl kesilir ?
Beslenmesini sürdürün. Anne sütüne devam edin, daha sık emzirmeye çalışın. Anne sütü almıyorsa her zamanki mamasına devam edin . İsterseniz hazır ishal maması da kullanabilirsiniz.
Bebek 6 aylıktan büyük ve ek gıda alıyorsa sık aralıklarla ve az miktarda yoğurt, patates püresi, pirinç lapası, iyi pişmiş yağsız eti taze hazırlayarak verin.
Muz ve elma püresi yedirebilirsiniz.
Bebeği günde en az 6 kez beslemeye çalışın.
Sıvı kaybını önlemek için bol sıvı verin.
Kaynamış su, pirinç suyu, yağsız yayla çorbası, taze sıkılmış elma ve şeftali suyu gibi sıvılar verilmelidir. Verilecek sıvı miktarı 2 yaşından küçük bebeklerde her ishal dışkıdan sonra 0.5 -1 su bardağı olarak ayarlanabilir. Bebek isterse daha fazla miktarda sıvı verilir.
Medikal anlamda ise bebeklere ishal tozu veya sıvısı şeklinde ilaçlar mevcuttur. Bunları evi yapımın yoğurdun üzerine döküp bebeğe yedirmek, bağırsak florasının hızlı toparlanmasını ve ishal daha çabuk atlatılmasını sağlayacaktır.
Bu Durumlarda Mutlaka Doktorunuza Başvurun ;
Bebeğin durumu 3 günde düzelmiyorsa veya aşağıdaki belirtiler varsa hemen doktora danışınız:
- Günde 5 seferden çok ishal şeklinde kaka yapma,
- Tekrarlayan kusmalar,
- Yukarıda belirtilen sıvı kaybı bulgularının gelişmesi,
- Beslenememe, su içememe,
- Yüksek ateş,
- Dışkıda kan görülmesi
Çocuklarda görülen ishallerin nedeni çoğunlukla virüslerdir (rotavirüs, adenovirüs gibi viral ajanlar). İshal tedavisinde antibiyotikler ancak doktor önerisi ile kullanılmalıdır. ishalin nedenini anlamak için bazen dışkının incelenmesi ve kültür alınması gerekebilir. Bazı parazitler de ishale neden olabilir. Taze dışkının yayma yapılarak incelenmesi ishalin nedeni hakkında fikir verir. Kısacası, doktor önerisi olmadan ilaçla ishal tedavisi yapılmamalıdır. İshal ve kusma kesici ilaçların da çocuklarda kullanımı kısıtlıdır.
Yukarıda da belirttiğimiz gibi bu yazımızda bebeklerde ishal durumunda annelere yaptığımız tavsiyeler doktor kontrolü yerine geçmez.Yazımızda bebeklerin sağlıklı büyüme ve gelişmeleri amaçlanmış, hasta olduklarında ise anne ve babaların ilk değerlendirmeyi yapıp gereğinde doktora danışmaları konusunda yol gösterilmeye çalışılmıştır. Her çocuğun sağlıklı büyüme hakkı vardır. Aile hekimliği merkezlerinde bebeklerinizin kontrolünü ve aylık aşılarını gerekli periyotlarda yaptırmanız önemle tavsiye edilir.
Bebeğinizin ishal olduğundan şüphe ediyorsanız öncelikle doktorunuza danışınız ve gerekli önlemleri alınız. İshalden korunmak için gıdaların hazırlanmasında hijyene dikkat edilmeli, içme sularının temiz olduğundan emin olunamıyorsa, çocuklara kaynamış su içirilmelidir.
Bu Yazımızda da bebeklerde ishal durumunda yapılması gereken konuları, ishalin devamında uygulanacak tedavi yöntemlerini, ishalin devam etmesi durumunda ise doktor kontrolünün gerekliliğini anlattık. Bebeğiniz ile birlikte sağlıklı mutlu bir hayat dileriz.
ERKEK