Sperm Sayısının ve Kalitesinin Değerlendirilmesi
Sperm analizi, sperm tahlili, meni tahlili ya da semen analizi olarak da adlandırılabilen spermiyogram, sperm sayısını, şeklini ve hareketini değerlendirebilmek amacıyla yapılmaktadır. Bu analiz ile semen içerisinde bulunan spermlerin sayısı tespit edilir, normal şekle sahip olan spermlerin anormal şekle sahip olan spermlere oranı ölçülür ve hareket derecesi iyi olan sperm miktarı belirlenir. Tüm bunlarla birlikte erkek tarafından verilmiş olan semen örneğinin miktarı, pH’ı, rengi, lökosit varlığı, semen içerisindeki fruktoz miktarı gibi değerlendirmeler de yapılmaktadır. spermiyogram belirli dönemdeki spermlerin hareketlerinin de incelenmesini ve hareket tiplerine göre spermlerin sınıflandırılmasının yapılmasını da içermektedir. Semen örneği verecek olan erkeğin 3 gün boyunca cinsel ilişkiye girmemesi gerekmektedir. İncelemeden en doğru sonuçların elde edilmesi için verilen örneğin 1 saat içerisinde mutlaka laboratuara ulaştırılması gerekmektedir. Genellikle, örneğin verilebilmesi için infertilite merkezlerinde özel alanlar oluşturulmaktadır. Böylece semen örneğinin zamanında laboratuara ulaştırılması sağlanabilmektedir.
Sperm Değerlendirilmesi ve Sperm Döngüsü
Sperm analizi ille spermlerin değerlendirilmesi yapılırken, birkaç farklı sınıflandırma sistemi kullanılmaktadır. Sperm şekil bozuklukları incelenirken özellikle Kruger, kriterleri göz önünde bulundurulmaktadır. Bu yöntemde spermler özel bir boyama yöntemi kullanılarak boyanırlar ve daha sonra sperm şekil özellikleri incelenerek, doğurganlık dereceleri belirlenmektedir. Sperm analizi ile kesin bir sonuç elde edebilmek için 1 ay ara ile verilmiş olan 2 farklı sperm örneğinin incelenmesi ve her iki incelemede de benzer sonuçların elde edilmesi gerekmektedir. Sperm analizi sonucunda erkeğin doğurganlığında herhangi bir problem saptanırsa fiziksel ve hormonal olarak gerekli olan incelemeler yapılır ve bu durumun sebebi tespit edilerek, uygun tedavi belirlenir. Erkeklerde sperm döngüsü kendisini 2 – 3 ayda bir yenilemektedir. Yani vücut tarafından üretilen bir sperm yaklaşık 2 – 3 ay sonra semene salgılanacaktır. Aynı şekilde dış etkenler ve kullanılan ilaçlar da sperm üretimini yine 3 ay içerisinde etkileyecektir. Bu süreç içerisinde bu zaman etkisi kesinlikle atlanmamalıdır.
Spermiyogram testinde sperm örneği verilirken dikkat…
Spermiyogram için sperm verirken en ideal olan süreç 3 – 4 gün boyunca cinsel ilişkide bulunmamak olacaktır. Bu sürenin daha fazla uzaması semen içerisinde bulunan sperm sayısının artış göstermesine neden olacaktır. Bu da aldatıcı bir durum yaratmakta ve sperm hareketlerinin azalmasına neden olmaktadır. Sürenin kısaltılması da sperm sayısının azalmasına ve spermlerin normalde olduğundan çok daha hareketli olmasına neden olacaktır. Bu nedenle, erkeklerin sperm analizi için semen verecekleri zaman mutlaka 3 – 4 gün boyunca cinsel olarak pasif olmaları gerekmektedir. Sperm örneği vermeden önce idrarın tamamının mutlaka tuvalete yapılması, ellerin mutlaka bol su ve sabunla yıkanması daha sonra ise iyi bir şekilde kurulanması gerekmektedir. Sperm örneği mutlaka ve mutlaka mastürbasyon yöntemi ile verilmeli ve bu işlem esnasında hiçbir şekilde kayganlaştırıcı maddeler ya da prezervatif kullanılmamalıdır. Sperm örneğinin konulacağı kaplar steril olduğu için kabın iç kısmına ya da kapağına dokunulmamalıdır. Penisten gelen meninin tamamının kabın içerisine aktarılması gerekmektedir. Herhangi bir şekilde kabın dışına akar ise işlemin yeniden tekrarlanması gerekli olabilir.
Spermiyogram sonuçları ve referans rakamlar
Dünya Sağlık Örgütü belirlemesine göre sperm analizi sonucunda incelenen spermlerin volüm hacmi, 1,5 ml.’den, sperm konsantrasyonu 15 milyon / ml.’den, total sperm sayısı ise 39 milyon / ml.’den fazla olmalıdır. İncelenen örneğin pH değeri 7,2’den büyük, total motilitesi % 40’dan fazla, progresif motilitesi % 32’den fazla olmalıdır. Lökosit miktarı ise 1 milyon / ml.’den, yuvarlak hücre sayısı ise 5 milyondan az olmalıdır. Sperm örneğinin viabilitesi ise % 58’den fazla olmalıdır. Bu değerlere sahip olan spermlerin doğurgan olduğu rahatlıkla söylenebilmektedir.
