Ürtiker Nedir?
Ürtiker; sınırları gayet belirgin olan, pembemsi, kırmızımsı, kabarık ve kaşıntılı bir alerjik rahatsızlıktır. Ürtikerin geçmişi ta ki Hipokrat’a kadar dayanmaktadır. Geçmiş dönemlerde “urtica ureus” olarak adlandırılan “ısırgan otuna” benzetilmiştir. Zira her ikisi de kaşındıran, kabartan, kızartan özellikler göstermektedir. Bazıları anjiödemli, bazıları anjiödemsiz olsa da insanlar %15-25 arasında hayatlarının bir döneminde bu rahatsızlığı yaşayabilmekteler. Bu vakalardan %30 civarı kronikleşirken diğerleri bir süre sonra iyileşmektedir.
Ürtiker Neden Dolayı Meydana Gelir?
Ürtikerin meydana gelmesinin en önemli sebebi gıdalar ve katkı maddeleridir. Çocuklarda ürtiker görülme sebebi ise daha çok enfeksiyonlardır. Üst solunum yolları enfeksiyonları, virüsler yoluyla oluşan nezle, grip, sinüzit gibi enfeksiyonlar ürtikere sebebiyet vermektedir. Çocuklarda en sık görülen ürtiker sebebi, 12 haftadan uzun süren kronik sinüzit vakasıdır. Bunun dışında idrar yolu enfeksiyonu, mide, bağırsak enfeksiyonu, parazitler, böcek sokmaları, dişlerde oluşan apseler ürtiker sebeplerindendir. Doğal kaynaklı enfeksiyonlar dışında ilaç alerjileri de ürtikere sebep olabilmektedir. Özellikle antibiyotikler ve lokal uyuşturucular ürtiker sebebi olabilir. Bunların dışında sıcağa, soğuğa, suya, güneşe karşı alerjik reaksiyon gösteren kişilerde ürtiker meydana gelebilir.
Ürtiker Nasıl Bir Seyir İzler?
Ürtiker oluştuğu alanda hafif kabarık, ödemli, kızarık bir görüntüdedir ve sinek ısırığı boyutundadır. İlerledikçe 10-15 santimetre boyutlarına ulaşabilir, kaşındıkça alan genişleyebilir. Ciltte ani bir kızarıklık, kabarma ve döküntü olur. Genel olarak 3-5 haftada geçer. Böyle kısa süreli olanlara ve iyileşenlere akut ürtiker adı verilir. 6 haftadan daha uzun süren ve tedaviyle yok edilemeyen ürtiker vakalarına kronik ürtiker denilmektedir. Ürtikerle beraber vücutta “anjiyoödem” denilen ödem oluşabilir. Anjiyoödem vücudun her yerinde oluşabilir. Ancak en sık olarak göz kapaklarında, genital bölgede, dudak çevresinde, testislerde görülmektedir.
Ürtiker Tedavisi Nasıl Yapılır?
Ürtiker tedavisi yapılabilmesinin en temel koşulu ürtikere sebep olan etkeni bulmaktır. Aile ya da yakın çevre hastanın hangi gıdaları yedikten ya da neleri kullandıktan sonra ürtiker yaşadığını bilirse tedavi çok daha kolay olacaktır. Alerji yaptığı düşünülen gıda ve antibiyotikler kanda taranır. Bu süreçte aile ve yakınların uzun süreli gözlemleri önem taşır. Gıdanın sebep olduğu ürtiker durumlarında bu ürünleri içermeyen bir diyet programına girmek gerekir. Dünya genelinde en çok alerji yaratan gıdalar; inek sütü, buğday, yumurta, tahıl grubu, fındık, fıstık ve deniz ürünleridir. En zor iyileşen ve alerjisi kalıcı olabilen gıda grupları fındık, fıstık ve deniz ürünleridir. Ürtiker tedavisinde genellikle antihistaminikler ve mast hücre stabilizatörleri kullanılır. İleri boyutlardaki rahatsızlıklarda ise kortizon tedavisi uygulanır.
Ürtikere Sebep Olan Yiyecekler Nelerdir?
Muz, çilek, kivi gibi meyveler, kabuklu yemişler, deniz ürünleri, baharat, süt ürünleri, çikolata ürtikere sebep olabilmektedir. Ayrıca yiyeceklerin içindeki katkı maddeleri, renklendiriciler, antioksidanlar, ilaçlar, hormonlar, enzimler ürtikere yol açabilir.
Kronik Ürtikere Sebep Olan İlaçlar Hangileridir?
Ürtikere sebep olan ilaçlar aspirin, penisilin, kodein-morfin, oral kontraseptifler olarak sayılabilir.