Testosteron Hormonu
Genel anlamıyla Testosteron hormonu, tipik erkekleşmeden sorumlu olan bir hormondur. Erkeklerde ve kadınlarda Testosteron hormonu mevcuttur. Erkeklerdeki Testosteron düzeyi kadınlara oranla daha fazladır. Kadınlardaki Testosteron hormonu olması gerekeni aşarsa erkekleşme lehine belirtiler ortaya çıkacaktır.
Testosteron hormonu anne karnında gebeliğin 7. haftasından tibaren yükselmeye başlar. Bu süreçten sonra çocukluk çağında, yaklaşık olarak 10-13 yaşlarına kadar Testosteron hormonu üretimi olmaz. İleriki safhalarda ergenlikle beraber beyindeki hipofiz bezinin de uyarıcı etkileriyle beraber Testosteron hormonu üretimi hızlı bir şekilde artış patterni izlenir. Testosteron hormonu 50 yaşından itibaren hızla düşmeye başlar. Bu hormon 80 yaşında, maximal düzeyinin ancak %20-50’sine iner.
Testislerin Scrotuma (Testis Torbası) İnmesi ve Testosteronun Etkisi
Testosteron hormonu hamileliğin son 2-3 ayında yeterli düzeyde olursa testislerin testis torbasına (scrotum) inmesi gerçekleşir. Yetersiz düzeye bağlı olarak testisler çocukta henüz inmemiş ise, dışarıdan Testosteron hormonu verilerek bu mekanizma stimüle edilmeye çalışılır. İnmemiş testislerin, Testosteron dışında hormonal ve anatomik temelleri de olabilir. Bu durumda altta yatan nedene yönelik hareket edilir. İnmemiş testisler ameliyatla scrotuma indirilir.
Testosteron Hormonun Etkileri Nelerdir?
Testosteron Hormonun Vücut Kıllarına Etkisi
Testosteron hormonu vücut kılların büyümesini sağlar. genital bölgede, göbek hattı hizasında vertikal kıllanma, yüzde, göğüste ve sırtta kıllanmalara neden olur. Kısaca Erkek tipi kıllanma tetiklenmiş olur. Bu bölgelere kılların belirginleşmesini sağlar.
Testosteron Hormonu ve Kellik
Testosteron hormonu, başın tepe bölgesinde saçların büyüyüp gelişmesini sınırlandırır. Kellik için androjenik hormonların varlığı şarttır. Örneğin bir erkekte testisler fonksiyonel değilse ve androjen üretiminde bozukluklar varsa genel olarak kellenme olmaz denebilir. Çünkü kellik genetik etkiler dışında androjen hormonu ve androjen hormonu yanıtlarını gerektiren bir hadisedir. Benzer mekanızma düşünüldüğünde bir erkekte eğer androjenik tümor geliştiyse androjen artacak ve akabinde kellik başlayacaktır.
Testosteron Hormonunun Seslere Etkisi
Testosteron varlığında ses tellerinin yer aldığı Larinks bölgesinde mukozal hipertrofi olmasına ve bu bölgenin genişlemesine neden olur. İlk etapta “çatlak” bir ses, devamınında daha da ilerleyerek erkek tipi ses şekline dönüşür.
Testosteron ve Sivilce (Akne) Gelişimi
Testosteron hormonu, vücutta deri tabasında kalınlaşmalara neden olur. Yağ bezlerinde gelişerek aşırı salgılara neden olur. Sebase (yağ) bezlerinin aşırı aktivasyon göstermesi akne gelişiminin 4 temek mekanizmalarından biridir (Sebase bez artışı, inlamasyon, bakteriyel kolonizasyon, keratin hiperproliferasyonu). Özellikleri erkeklerde ergenlik döneminde ani Testosteron hormonu yükselişleri aknelere neden olur (tipiktir). Deri yıllar sonra duruma adapte olur ve akneler azalmaya başlar.
Testosteron Hormonu ve Kas Gelişimi
Testosteron hormonu kas kitlesinde ciddi artışlar sağlar. Erkeklerde kaslanma bayanlarda oranla hemen hemen %50 daha fazladır. Testosteron hormonu bazı yönlerden anabolik (yapıcı) etkiler olışturur ve kas kitlelerinde artışlara neden olur. Bu durum hormonun protetin mekanizmalarına etki şekliyle alakalı bir durumdur.
Testosteron hormonunun kas yapıcı etkisinden faydalanmak için bazı atlet ve sporcukların ekzojen olarak (dışardan) Testosteron aldığı bilinmektedir. Ancak bu uygulamanın ciddi zararları olmakla beraber endojen hormonal yolları baskılar, Testosteron hormonuna bağlı cinsel organlarda küçülmelere neden olur.
Testosteron, ayrıca kasların gücünü ve sertlik kıvamına pozitif etkileri bulunur.
Testosteron ve Kemik Gelişimi
Testosteron hormonunun kalsiyum depolayıcı ve kemik yapıcı etkileri mevcuttur. Kalsiyum tuzları birikimini tetikler ve kemik matrixinde artışlara neden olur. Ayrıca Pelvis (Leğen kemiği) de daralma yönünde etkileri mevcuttur. Kadınlarda Testosteron hormonunun erkeklerde nazaran az olması Pelvisin daha geniş olmasını sağlar. Bu da doğumu kolaylaştırmak için önemli bir adaptasyondur.
Testosteron hormonu kemik miktarını ve dayanıklılığını artırdığı için yaşlı erkeklerde tercih edilen bir hormondur. Özellikle osteoporoz tedavisinde yeri önemlidir.
Testosteron Hormonunun Metabolizmaya Etkisi
Yüksek Testosteron enjeksiyonu, bazal metabolizmayı %15 civarlarında artıcı etki gösterir. Bu durum protein yapımının indirekt etkisi sonucu meydana geliyor olabilir.
Testosteron ve Kan Yapımı
Testosteron kan miktarını artırır. Testosteron eritrosit yapımını tetikleyerek kan miktarlarında artışa neden olur.
Dr. Fatih İkiz – hepsaglik.net
ERKEK