Şiddetli Karın Ağrısı Yapan Nedenler

Şiddetli Karın Ağrıları

Kaburganın alt kısmından başlayarak kasıklara doğru olan alanda, karın gölgesinde meydana gelen ağrı semptomlarına karın ağrısı denilmektedir. Bu ağrılar göğüsle kasık arasında bulunan herhangi bir yerde hissedilebilir. Birçok nedene bağlı olan gerçekleşen karın ağrıları genel olarak mide ve göbek bölgesinde meydana gelir. Karın ağrısının şiddetli veya hafif yaşanmasının nedeni ciddi bir hastalıkla ilişkili olup olmadığını göstermez. Örnek vermek gerekirse basit bir gaz sancısından kaynaklı şiddetli bir karın ağrısı çekebilirsiniz. Bunun yanında kolon kanseri gibi ciddi bir problemde hafif bir karın ağrısı şikayetiniz olabilir. Karın ağrısı tek başına hastalık olmayıp başka bir hastalığın habercisi olabilecek bir belirtidir. Karın ağrısının nedeni doktorunuz tarafından titizlikle değerlendirilmeli, çok iyi ayırıcı tanı yapılmalı ve nedeni aydınlatılmalı; en azından  hayati tehlike arz edecek bir durum olup olmadığı ortaya konmalıdır.

Karın Ağrısı Çeşitleri

Genel ağrı: Hemen herkesin yaşadığı bu ağrı türü genellikle göbek bölgesinde hissedilir. Gaz, hazımsızlık gibi şikâyetlere bağlı olarak gelişir. Ciddi boyutta olanları çeşitli hastalıkları işaret eder.

Kramp ağrıları: Herhangi bir zararı olmayan ağrılar olup genel olarak şişkinliğe bağlı olarak gelişir. Ard arda devam eden kramp şeklindeki ağrılar genellikle ishalle ilişkilidir.

Aniden artan ağrılar: Hastalık habercisi olabilecek nitelikte, alert olunması gereken ağrılardır. Aniden başlayıp şiddetlenir. Genel olarak apandisit veya mide delinmesi gibi problemlerde görülür.

Tıbben karın ağrıları kendi içinde 3 kısma ayrılır:

1. Paryetal Ağrılar: İyi lokalize edilebilen formda kendini gösterir.
2. Visseral Ağrılar: İyi lokalize edilemeyen, künt veya kramp şeklinde ağrılardır.
3. Yansıyan Ağrılar: Ağrının başka bir bölgeye yansıyarak klinik vermesi durumudur. Örneğin kalp krizi ağrısının mide ağrısı gibi klinik vermesi.

Halk arasında en sık rastlanan sağlık problemlerinden birisi karın ağrılarıdır. Bu ağrılar bademcik iltihabından (bkz: Akut Tonsillit) kolon kanserine kadar birçok hastalığın belirtisi olabilir. Karın bölgesi ve civarında hissedilen ağrıların tamamı karın ağrısı olarak adlandırılırken bu ağrıları tasvir etmenin zor olduğunu söyleyebiliriz. Bu ağrılar karın içindeki organlardan kaynaklanabileceği gibi karın dışındaki organlardan veya sistemik rahatsızlıklardan da kaynaklanabilir. Bununla beraber karın ağrısı şikayetiyle hastaneye başvuran hastalar tam olarak ağrıyı tarif edemedikleri için genelde midelerinin ağrıdığını söylemektedir. Tüm bu nedenlere bağlı olarak karın ağrısının yerini tespit etmek zordur.

Karın Ağrıları Hangi Hastalıkların Belirtisidir?

Yukarıda saymış olduğumuz karın ağrısı çeşitleri arasında aniden başlayan karın ağrıları tehlikeli olabilmektedir. Aniden örneğin 6 saat içinde şiddetli başlayan karın ağrılarına akut karın ağrısı denilmektedir. Böyle durumlarda genelde hastalar soluğu acil servislerde almaktadır. Bu vakalar genel olarak safra kesesi iltihabı, pankreas iltihabı (pankreatit), apandisit, mide delinmesi, Renal kolik, kalp krizi gibi hastalıkların habercisidir. Uzun süre  devam eden orta şiddetli karın ağrıları ise kalın bağırsak kanseri gibi çeşitli tehlikeli hastalıkların belirtisi olabilir. Uzun süreli karın ağrılarına neden olan hastalıklardan birisi de huzursuz bağırsak sendromudur.

Hava şartlarının sindirim sistemi üzerindeki olumsuz etkileri kişilerde gaz, şişkinlik gibi çeşitli bağırsak sorunlarına yol açmakta ve yaşam kalitelerini düşürmektedir. Bu yüzden karın ağrılarının kaynağının doğru teşhis edilmesi önemlidir. Doktorun doğru teşhisi koyabilmesi için hasta öyküsü önem taşıyor. Karın ağrısı yanıcı mı, ezici mi, sıkıştırıcı mı, bıçak saplanır gibi mi, kazınır gibi mi olduğu bilinmelidir. Aynı şekilde ağrının ne zaman başladığı, kusma, kanama, kilo kaybı, uzun süreli halsizlik gibi durumlar bilinmelidir. Diğer taraftan ağrının orjin aldığı yer ve ağrının yansıdığı yerler iyi tarif edilmelidir. Ağrının nereden başlayıp nerelere yayıldığını iyi tarif etmek doktoru tanıya yaklaştıracaktır. Muayene sırasında karın bölgesine ultrason yapılarak önemli bulgulara ulaşılabilir. Bazı durumlarda ise endoskopi, kolonoskopi, MR ve tomografi gibi uygulamalara başvurulabilir. Uzun süreli devam eden ve herhangi bir müdahale yapılmayan karın ağrılarında en tehlikeli durum karın içi organ kanseri veya organ perforasyonudur.  Bu gibi durumlarda ölüme giden sonuçlar doğabilir. Bunların yanı sıra karın ağrısı belirtisi oluşturan diğer hastalıklar adet kanaması (dismenore), idrar yolu enfeksiyonları, gıda alerjisi, kan hastalıkları, Pnömoni, üst solunum yolu hastalıkları, böbrek taşı, kabızlık, gaz sancısı, over kisti, ektopik gebelik,  fıtıklar, FMF, Divertikülit, kalp krizi, ileus, mezenterik iskemi, organ kanserleri ve ishal olarak sıralayabiliriz. Karın ağrısı yapan hastalıklar aşağıda detaylı listelenmiştir.

Karın Ağrısı Nedenleri, Lokalizasyon ve Süreleri Önem Arz Eder

Karın ağrıları birçok hastalık nedenine bağlı olarak gelişir. Herhangi bir hastalık olmadığı halde gaz sancısı gibi zararsız sebeplere bağlı olarak gelişen karın ağrıları da bulunmaktadır. Eğer karın ağrısı 6 aydan daha uzun süre devam ediyor ve tetkikleri yapıldığı halde herhangi bir tanı konulamıyorsa kronik karın ağrısı olarak nitelendirilmektedir. Genellikle kadınlarda görülen bu ağrıların nedenleri çoğu zaman psikolojiktir. Kronik karın ağrıları için ilave tetkikler gerekecektir.

Yemek borusu hastalıklarına bağlı olarak gelişen karın ağrıları göğsün alt kısmında basınçlı ağrılar şeklinde hissedilir. Bu ağrılar kalp krizi belirtilerine benzemekte olup kola, sırta ve çeneye doğru yayılma gösterebilir. Peptik ülser hastalığına bağlı olarak gelişen karın ağrıları mide hizasındaki bölgede hissedilir. Onikiparmak bağırsağı ülserine bağlı olan karın ağrısı ise mide hizasındaki karın duvarlarının ortasında hissedilirken mide ülserine bağlı ağrılar ise bölgenin solunda veya Epigastrik bölgede hissedilir.

Kalın bağırsak hastalıklarına bağlı olarak gelişen ağrılar ise karın ve sırt bölgesinde hissedilir. Karaciğer hastalıklarından kaynaklı ağrılar ise karnın sağ üst kadranında hissedilir. Pankreasa bağlı ağrılar ise Epigastrik bölgesinde hissedilmektedir ve genellikle beli kuşak tarzında saran, sırta vuran ağrı şeklinde kendi göstermektedir. Eğer karın ağrısı kasıklarda, erkekler için testiste hissediliyorsa idrar yolu enfeksiyonlarının işareti olabilir. Pelvik kaynaklı ağrılar ise sırta doğru yayılmaktadır. Orta dereceli seyreden karın ağrılarında Peptik ülser, Özefajit ve gastroenterit hastalıklarından şüphelenilir. Eğer karnınız sabah uyandığınızda veya yemek saatinden önce ağrıyorsa peptik ülser belirtisi olabilir. Eğer uyku sırasında karnınız ağrıyorsa Kolesistit belirtisi olabilir. Kadınlarda adet dönemlerinde yaşanan karın ağrıları ovülasyonla alakalı problemlerin belirtisidir. Sürekli olarak devam eden veya belirli aralıklarla tekrarlayan ağrılarınız varsa kanama, kusma gibi belirtilerle kendini gösteriyorsa mutlaka doktora gitmelisiniz.

Kalp Krizi Karın Ağrısı Şeklinde presente Olabilir

Kalp krizleri, özellikle inferior myocard infarktüsü (Mİ), karın veya mide ağrısı şeklinde kendini gösterebilir. İnferior Mİ’da diyafragmatik bölgeye yakın olması ve cardiac – peptik plexusların varlığı nedeniyle bu ağrılar yansıyan ağrılar şeklinde mide bölgesinde presente olabilir. Tecrübeli bir doktor bu tür karın ağrılarını daha detaylı olarak sorgulayıp EKG çektirebilir ve/veya kan hormon düzeyi isteyerek kalp krizi tanısı koyabilir. Özellikle acil servislerde ani başlayan mide ağrılarının altından kalp krizi çıktığı sık karşılaşılan durumlardandır. Klinik (tipik semptomlar), EKG bulguları (iskemik değişiklikler) ve hormon pozitifliklerinden herhangi ikisinin varlığı kalp krizi tanısı koydurur(2/3).

Karın Ağrısı Nasıl Geçer?

Nedenini aydınlatmadan karın ağrısını geçirmeye çalışmak tıbbi olarak doğru bir yaklaşım değildir. Karın ağrısını araştırırken hastaya ağrı kesiciler verilmez. Altta yatan nedenin ortaya konması; hayati tehlikenin olup olmadığının saptanmasından sonra altta yatan nedene yönelik tedavi verilir ve hasta rahatlatılmaya çalışılır. Örnek olarak ağrı nedeni gaz sancısı ise antispazmodikler ve kramp giderici ilaçlar, gaz giderici ilaçlar verilebilir. Altta yatan nedene yönelik tedavi vermek genellikle hastayı rahatlatır. Lakin altın kural tedavi öncesi mutlaka nedenin araştırılmasıdır.

Asla Ağrı Kesici Kullanmayın

En sık yapılan hatalardan biri de ani başlayan şiddetli karın ağrılarını geçirmek için doktora başvurmadan önce ağrı kesici alınmasıdır. Özellikle ani başlayan şiddetli karın ağrıları olduğunuda ilaç veya ağrı kesici almadan doğrudan doktorunuza başvurmanızdır. NSAİİ grubu ağrı kesiciler muayene bulgularını gizleyerek doktorun tanıya ulaşmasını zorlaştırır, hatta bazen yanlış tanıya götürür.

Karın ağrısı ölümcül olabilir mi?

Evet. Yukarıda da bahsedildiği üzere karın veya mide ağrıları yapan hastalıklardan bazıları ciddi komplikasyonları olan, ölüme neden olabilen hastalıklardandır. Kalp krizi, apandisit, ileus, mide veya organ perforasyonları ölümle sonuçlanabilen hastalıklara örnek verilebilir. Diğer taraftan Renal kolik, gaz ağrıları, ishalle ilişkili karın ağrıları gibi nedenler ise genellikle mortal seyretmeyen, semptomatik tedavilerle gerileyebilen hastalıklara örnek verilebilir.

Karın Ağrısının Araştırılması

Karın ağrısının araştırılması işlemi doktorunuz tarafından çeşitli görüntüleme teknikleri kullanılarak yapılabilir. Radyolojik veya girişimsel uygulamalardan istifade edilir. Kan tetkikleri (Hemogram, Geniş Biyokimya), Ayakta Direkt Batın Grafisi (ADBG), Tomografi (BT), MR, USG gibi radyolojik tetkikler tanıda oldukça kıymetlidir. Diğer taraftan ERCP, kolonoskopi, Endoskopi gibi işlemler de karın ağrısının araştırılması konusunda tanı ve tedavi basamağının önemli bir kısmını oluşturur. Fizik muayene, klinik ve radyolojik/girişimsel tetkikler de göz önünde bulundurularak tanıya varılmaya çalışılır. Doktorunuz aklında ne varsa o tanıyı desteklemek için bu tetkiklerden herhangi birini isteyebilir. Bazen tüm çabalara rağmen karın ağrılarının nedeni saptanamamaktadır.

Çocukta Karın Ağrısı

Yukarıda bahsedilen karın ağrısı nedenleri ve durumlar hemen hemen çocuklar için de geçerlidir. Ağrı nedenleri basit bir gaz sancısı olabilmekle beraber hayati tehlike arz eden durumlar da söz konusu olabilir. Bu bağlamda çocukta ani başlayan karın ağrısı ve huzursuzluk durumlarında mutlaka doktora başvurulmalıdır. Çocuklarda en sık karın ağrısı nedenleri gaz birikimi, idrar yolu enfeksiyonları, üst solunum yolu enfeksiyonları ve ishaldir. Diğer nedenleri ekarte etmek önem arz eder. Kan tetkiki, idrar tetkiki ve röntgen çekimleri ile genellikle altta yatan neden ortaya konabilir.

Karın Ağrılarına Yaklaşım

Ağrının Şiddeti ve Karakteri

Peptik ülser ilişkili ağrılar: Yanıcı tarzda.
Peptik ülser perforasyonu ile ilişkili ağrılar: Bıçak saplanırcasına ani ve şiddetli tarzda.
Aort anevrizma rüptürü: Yırtıcı ağrıdır.
Kolik ağrılar: Kıvrandırıcı tazrda ağrı.
Pankreatit, pyelonefrit vb inflamatuar ağrılar: Künt niteliktedir.
İntestinal obstrüksyonlar: Karın bölgesinde dolanan kramplardır.

Gaz gaita çıkışı değerlendirilir. Tüm kadran muayeneleri yapılır. Ayırıcı tanıda yukarıda belirtilmiş olan hastalıklar düşünülür. Ağrıların yemekle ilişkisi, yemekten kaç saat sonra ortaya çıktığı sorgulanır. Kliniğe göre tanıya yaklaşılmaya çalışılır. Hemogram, geniş biyokimya, ADBG, EKG, ultrason, tomografi, kolonoskopi, endoskopi, ERCP gibi tetkiklerden imkanlar ölçüsünde faydalanılmaya çalışılır.

Anamnez Tanıya Götürür

Karın ağrısında aşağıdaki durumlar mutlaka sorgulanmalıdır. Doğru anamnez tanının %60 ını oluşturur.

• Ağrının şiddetli ve niteliği
• Ağrıyı azaltan ve artıran nedenler
• Yemekle ilişkisi
• Ağrının süresi ve başlama şekli
• Travma öyküsü olup olmadığı
• Bayanlarda Adet sorgusu
• Gebelik durumu
• İshal varlığı
• Alkol alımı ve/veya ilaç kullanımı
• Kalp rahatsızlıkları
• Özgeçmişindeki hastalıklar