KIL DÖNMESİ(PİLONİDAL SİNÜS HASTALIĞI)
KIL DÖNMESİ NEDEN OLUR?
Kıl dönmesi kıl torbasının iltihabı olarak bilinir. Saç bölgesi, boyun bölgesi, sırt bölgesi, kuyruk sokumundaki kılların dökülüp kuyruk sokumundaki çukurlukta birikip travma, terleme ve benzeri durumlar ile bu bölgede bulunan derinin incelip kılların tekrardan deri içine girmesi olur. Daha çok erkeklerde olmakla birlikte kadınlarda da olabilmektedir.
Kıl dönmesinin en sık olduğu bölge kuyruk sokumudur. Daha nadir olarak koltuk altı, kasık bölgesi, göbek, boyun hatta parmak arasında bile olabilmektedir.
Kıl dönmesi için kabul gören risk faktörleri mevcuttur.Başlıca risk faktörleri ;
- Erkek olmak
- 35-40 yaşının altında olmak
- Uzun süreli oturarak çalışmak (masa başı iş yapanlar, bankacılar, şoförler vb.)
- Kıllı vücut yapısı ve dökülen kılların fazla olması
- Kişisel hijyene dikkat etmemek
- Kıllı bölgeye travma
- Kuyruk sokumunun dar ve derin olması
KIL DÖNMESİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Hastalık uzun süre hiçbir bulgu vermeyebilir ve kişi bu durumun farkına varmayabilir. Kıl dönmesinin olduğu bölge herhangi bir travmaya maruz kalırsa, enfeksiyon veya o bölgede apseleşme meydana gelirse ancak o zaman bulgu verir.
Belirtileri:
* En sık bulgusu birden fazla sinüs denilen kılların giriş ve çıkış deliğinin varlığıdır.
* Kaşıntı
* Kızarıklık
* Ağrı
* Şişlik
* Ağrısız akıntı(sarı- beyaz veya kırmızı renkte)
* Çamaşırda ıslaklık
KIL DÖNMESİ TEDAVİ EDİLMEZSE NE OLUR?
Hastalık tedavi edilmediği takdirde kişinin günlük hayat kalitesinde düşüşe neden olur. Hastalığın en sık rahatsız eden yanı ani başlangıçlı veya uzun süre devam eden vakalarda gelişen enfeksiyon ve enfeksiyona bağlı gelişen apselerdir. Tekrarlayan enfeksiyonlar kemik dokuya zarar verebilir. Bazen bu kıllar bir yol bularak makat bölgesi ve etraf dokuya yayılabilir. Çok uzun süre tedavi olmayan hastalarda nadir de olsa kanser de gelişebilir. Günümüze kadar kanser gelişen ortalama 45-50 tane vaka bildirilmiştir.
KIL DÖNMESİ NASIL GEÇER?
Kıl dönmesi hastalığının birçok tedavi şekli mevcuttur. Bu tedavi yöntemleri hastaya ve hastalığın o anki durumuna göre belirlenir. Son yıllarda doku kaydırma gibi cerrahi yöntem ile tedavi olan hastaların tekrar işe dönüşlerinin uzaması ve iş gücü kaybı oluşturması nedeniyle hastaların en kısa sürede normal hayatına dönmesi için daha az girişimsel tedaviler ön plana çıkmıştır.
KIL DÖNMESİ AMELİYATSIZ GEÇER Mİ?
Kıl dönmesinin ameliyatsız veya çok küçük girişimsel işlemlerle hastanın tedavi olma şansı mevcuttur. Ancak birçok hastanın doktora geç başvurması nedeniyle hastalığın ilerlemesi sonucu ameliyat kaçınılmaz son olarak karşımıza çıkmaktadır.
KIL DÖNMESİ TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
ANİ BAŞLANGIÇLI KIL DÖNMESİ APSESİ TEDAVİSİ
Hasta ani başlangıçlı apse ile başvurursa, geniş spektrumlu antibiyotik veya oluşan apsenin boşaltılması (drenaj) gerekli olabilmektedir. Geçici bir rahatlama sağlayacaktır ama kesin tedavi şekli değildir.
FENOL TEDAVİSİ
Fenol sklerozan madde olarak bilinir. Kılların giriş deliklerinin ağızları genişletilir ve kıllar klemp yardımı ile çıkarılır. Sağlam doku bırakılarak 2-3 ml fenol genişletilmiş delik ağzından içeri verilir. Hasta belirli aralıklar ile çağrılır ve işlem 4-5 kez uygulanılır. Bu tedavi yöntemi hastalar için oldukça konforlu bir tedavi yöntemidir. Hastaneye yatış gerektirmez. Hasta aynı gün işine dönebilir.Fenol dışında uygulanan diğer maddeler %80 lik alkol, gümüş nitrat veya kriyoterapi tedavisidir.
MİKROSİNÜSEKTOMİ
Son yıllarda daha non-invaziv (girişimsel olmayan) bir yöntem olarak karşımıza çıkan diğer bir tedavi yöntemidir. Hasta konforu açısından güzel bir yöntem olsa da her hastaya uygun olan bir tedavi yöntemi değildir. Doktor tarafından uygun görülen ve yeni gelişen, ilerlememiş vakalarda uygulanabilmektedir. Ameliyatın ortalama süresi 10-15 dakikadır. Kesilen alan az olduğu için ameliyat izi yok denecek kadar küçüktür. Genellikle hasta ameliyat sonunda hastaneden aynı gün veya bir gün sonra ayaktan taburcu edilip evine gönderilmektedir. Hastada herhangi bir hareket kısıtlılığı mevcut değildir. Hasta ameliyattan sonra istediği pozisyonda yatabilir. Çok kısa bir sürede hasta normal hayatına dönebilmektedir.
FLEP( DOKU KAYDIRMA) YÖNTEMİ
Hastalığın tedavisi için uygulan balıca flep yöntemleri limberg flep, Z plasti flebi, V-Y plasti flebi, rhomboid flepler, rotasyon flebi, gluteus maximus myokutaneus flebi şeklinde sıralanabilir. Çoğu kez hastaların hastalığının tedavisini ötelenmesi veya hastanın hastalığı geç fark etmesi nedeniyle doktora başvuru gecikmektedir. Bu gecikmeden dolayı hastalar daha non-invaziv yöntemler ile tedavi şansını kaybetmektedirler. Günümüzde hastalığın tedavisi için en çok uygulanan yöntemlerin başında gelen yöntem flep yöntemidir. Flep yöntemi diğer yöntemlere göre daha invaziv görülse de avantajları olan bir yöntemdir. Sinüs, kıl giriş ve çıkış ağızları ve inflamasyona uğramış cilt geniş bir şekilde çıkarılabilmektedir. Oluşan doku sağlam doku ile kapatılabilmektedir. Dikiş hattı orta hatta kalmadan dikilebilmekte kuyruk sokumunda oluşan ve kıl dönmesi için risk oluşturan çukur ortadan kaldırılabilmektedir. Bu şekilde uygulana vakalarda nüks oranının diğer ameliyatlara göre çok daha az olması dikkat çekmektedir. Ameliyat sonrası pansuman gereklidir. Hasta bir süre hasta yüzüstü ve yan yatmak zorunda kalır. Ameliyattan sonra dikişlerin alınması 10-15 gün arasındadır. Flep uygulanan vakaların iyileşme süresi ortalama 24 gün (+-6 ) gün olarak karşımıza çıkmaktadır.
KARYDAKİS AMELİYATI
Bu ameliyatta kıl torbasının olduğu bölge ve etrafındaki sağlam doku çıkartılıp asimetrik pozisyon sağlanarak kılların tekrardan batmasının önlenmesi amaçlanmıştır. İlerlemiş, tekrarlayan kıl dönmeleri için de uygulanan güzel bir yöntemdir. Kolay uygulanan bir yöntemdir. Yapılan çalışmalarda hastalığın tekrarlama olasılığı %1 ila %7 arasında değişmiştir. Hasta ameliyattan dren ile çıkar ve çoğu hasta ameliyat yapıldıktan ortalama 1 gün sonra dren kontrolü yapılarak taburcu edilir. Ameliyat sonrası pansuman gereklidir.Hasta bir süre ameliyat edilen bölgenin üzerine yatmaması söylenir. Bu süreçte hasta yüzüstü veya yan yatmak zorunda kalır. Dikişler ameliyattan sonra ortalama 12-15. günde alınır. Ameliyatın ortalama iyileşme süresi 3-4 haftadır.
SİNÜS EKSİZYONU + SEKONDER İYİLEŞME( AÇIK BIRAKMA YÖNTEMİ )
Kıl dönmesinin olduğu bölgedeki sinüs çıkarılır. Tamamen açık bırakılarak iyileşmesi izlenir. Bu yöntemde gerek düzenli pansumanın gerekmesi gerek de iyileşme sürecinin 1.5-2 ayı bulabilmesi ve nedeniyle ilk başta düşünülecek bir tedavi yöntemi değildir. Yapılan çalışmalarda tekrarlama oranı net olmamakla beraber %4-6 civarıdır.
Daha az olarak kullanılan diğer tedavi yöntemleri:
– Bascom Ameliyatı
– Fistülotomi ve küretaj
– Sinüs eksizyonu ve primer kapama
– Sinüs eksizyonu ve marsupializasyon
– kleft kapanması
– Sinüs eksizyonu ve cilt grefti
KIL DÖNMESİ AMELiYATINDAN SONRA TUVALETTE DİKKAT EDİLECEKLER NELERDİR?
Gerek yataktan kalkması, gerekte hareket kısıtlılığı nedeniyle hasta için ameliyat sonrası biraz sıkıntı oluşturabilecek bir durumdur. Bu durumda hasta olabildiğince yavaş ve dikkatli bir şekilde yataktan kalkmalı ve kısa adımlar ile fazla ayağı açmadan tuvalete gitmelidir. Mutlaka ameliyatlı bölgenin fazla gerilmemesi için klozet tarzı tuvaletleri kullanmalıdır. Diğer bir önemli dikkat edilmesi gereken husus ise hijyendir. Kuyruk sokumunun makata yakın olması gibi bir durum söz konusu olduğu için enfeksiyon açısından her zaman risk mevcuttur. Kişi bu dönemde tuvalet ihtiyacını giderdikten sonra makat bölgesini ıslak mendil ile güzelce temizlemeli sonra da o bölge tuvalet peçetesi ile kurulanmalıdır.
KIL DÖNMESİ AMELİYATI OLDUM NE ZAMAN DUŞ ALABİLİRİM?
Ameliyat sonrası atılan dikişlerin enfeksiyon kapmaması ve yara iyileşmesi açısından hasta için duş alma bir süreliğine ertelenmelidir. Yapılan ameliyatın şekline ve yaranın iyileşmesi kişiden kişiye değişeceği için net süre vermek zordur. Mutlaka ameliyatı yapan doktora düzenli kontrole gidilmeli ve doktorunuzun önerisi doğrultusunda duş almaya başlamalısınız. Lakin duş alma süresinin uzaması durumunda baş yıkanabilir, vücudun üst yarısı ıslak bir havlu ile silinebilir ve dikiş atılan veya açık bırakılan yere su değmeyecek şekilde ayaklar yıkanabilir.
KIL DÖNMESİ AMELİYATI OLDUM NE ZAMAN OTURABİLİRİM?
Hastaya yapılan ameliyatın şekline, çıkarılan dokunun büyüklüğüne, hastanın yara iyileşme sürecine bağlı olarak hastanın oturma süresi değişecektir. Mutlaka ameliyatı yapan doktora düzenli kontrole gidilmeli ve doktorunuzun önerisi doğrultusunda oturmaya başlanılmalıdır. Doku iyileşmesi tam gerçekleşmeden oturmaya başlanırsa ameliyatlı dokunun baskıya bağlı oksijenlenmesi bozulacak, iyileşme süreci daha da uzayacaktır. Oturmanın başlangıç aşamasında mutlaka oturma simidi alınmalı o bölgeye baskı oluşturulmamasına dikkat edilmelidir.
KIL DÖNMESİ AMELİYATI OLDUM NASIL BESLENMELİYİM?
Her ameliyattan sonra olduğu gibi kıl dönmesi ameliyatı olan hastalar da beslenmesine dikkat etmelidir. Ameliyat sonrası susuz kalınmamalıdır. Ameliyat sonrası atılan dikişlerin açılmaması için kabız kalınmamaya dikkat edilmelidir. Peki kabızlık gibi bir sorun ile karşılaşmamak için ne yapmalıyız? Öncelikle çorba gibi sıvı gıdalar, portakal, yeşil fasulye gibi lifli yiyecekler tüketilmelidir. Hala kabızlık ile ilgili sıkıntılar mevcut ise doktorunuza danışarak dışkı yumuşatıcı ilaçlardan fayda sağlama yolu denenebilir. Protein içeren gıdalar ( yumurta,et,süt vs) yenmelidir ve içilmelidir. Yara iyileşmesinde kollajen sentezi için önemli bir vitamin olan c vitamini ve önemli bir mineral olan çinko gereklidir. Doktorunuz gerekli görürse takviye olarak c vitaminini ve çinko içeren tabletler kullanılabilir.
KIL DÖNMESİ AMELİYATI OLDUM TEKRARLAR MI?
Kıl dönmesi hastalığı ameliyat dahi olunsa her zaman tekrarlama olasılığı olan bir hastalıktır. Tekralama olasılığını düşürmek için bazı önlemeler alınmalıdır.
KIL DÖNMESİNİN TEKRARLAMAMASI İÇİN NE YAPMALIYIM?
- Kıl dönmesinin olduğu bölgenin düzenli olarak temizlenmesi
- Günlük duş alınmalı, o bölgenin beyaz sabun ile temizlenmesi
- Hastalık gelişen bölgenin nemli olmamasına dikkat edilmeli,o bölge olabildiğince kuru kalması sağlanmalı
- Mümkünse kıllardan kurtulmak için lazere gidilmeli eğer gidilemiyorsa o bölgenin düzenli olarak kıl dökücü krem veya jilet ile temizlenmesi
- Uzun süreli oturulmaması, oturulma durumu varsa mutlaka oturma simidi kullanılması
- Halk arasında kaykınarak oturma olarak bilinen oturma şeklinden vazgeçilmeli
hepsaglik.net
ERKEK