Kesik yaralarına nasıl müdahale edilmelidir?

Kesikler ve Kesiklerde İlk Yardım

Kesikler deri boyunca uzanan açık yaralardır. Normalde deri vücudu kapladığından hafif ve sabit bir gerilime sahiptir. Kesik derinin etkin bir şekilde yaralanmasıdır. Birçok kişi ev içerisinde veya iş yerinde ya da çeşitli makineler kullanırken kesik kazalarına maruz kalır. Çocuklarda ise kesikler oyun, sportif aktiviteler, direksiyonlu oyuncaklardan düşme, bisiklet, scooter veya kaykay kazaları sırasında oluşur. Çoğu kesik ciddi değildir ve evde tedavi edilebilir. Bu yazımızda sizlere kesik ve yaralara nasıl müdahale edilir bunu anlatacağız.

Kesiklerin nedenleri genel olarak şunlardır:

• Cildi yıpratan veya tahriş eden kör nesneler. Bu kesikler genellikle parmak, diz, el veya ayak gibi kemikli bölgelerde görülür (lakerasyonlar). Kör nesne yaralanmaları şişme ve doku hasarına neden olabilir ve iyileşmesi genellikle uzun sürer.
• Keskin kenarlı nesnelerin cildi kesmesi. Bu yaralanmalar genellikle derin kesiklere neden olur ve deri altı dokuya zarar verebilir.
• Keskin kenarlı nesnelerin cildi delmesi (saplanma)
• Hem kör hem keskin nesnelerin cilt dokusunu yıpratacak, kesecek veya delecek şekilde bir araya gelmesi

Bazı kesik türleri ciddidir ve tıbbi müdahale ve tedavi gerektirir. Bu ciddi kesik türleri şunlardır:

• Uzun veya derin kesikler,
• Hareket edildiğinde genişleyen kesikler. Örneğin kemik bölgelerindeki kesiklerin iyileşmesi, sürekli hareket nedeniyle daha zor olabilir.
• Vücudun belirli bir bölgesinin görünümünü veya fonksiyonunu etkileyecek kadar şiddetli kesikler. Örneğin göz veya dudak bölgesindeki kesiklerin bölgenin fonksiyonunda veya görünümünde bozulmalara neden olması olasıdır.
• Cildin bir katmanını tamamen kaldıran kesikler. Örneğin parmak ucunun tamamen kesilmesi gibi. Bu yaralanmaların iyileşmesi görece uzun sürer.
• Hayvan ısırıkları. Bu kazalara enfeksiyon da eşlik edebilir.
• Cilt altı dokuyu, sinirleri, tendonları veya eklemleri etkileyen kesikler. Bunlar genelde el veya ayak bölgelerinde meydana gelir. Hafif şişme, morarma ve hassasiyet görülebilir. Şişme veya morarma kazadan sonraki 30 dakika içerisinde meydana gelirse bu kanama belirtisidir.
• Bilinen veya tam olarak bilinmeyen bir nesne tarafından gerçekleştirilen kesikler. Örneğin cam veya tahta.

Cilt yaralanmaları deri altındaki küçük kan damarlarına zarar vererek beklenenden fazla bir şişme veya morarmaya neden olabilir.

Kesiklere Nasıl Müdahale Edilmelidir?

Küçük kesikler genellikle evde tedavi edilebilir. Enfeksiyon kapma riski yoksa ve eşlik eden başka yaralanmalar gerçekleşmemişse doktor müdahalesi gerekmez. Bu durumlarda temiz bir bandaj ile kesik sarılarak müdahale edilebilir.

Kanamanın Durdurulması: Yaraya doğrudan baskı uygulayarak kanamayı durdurun. Hafif ve orta şiddetteki kesik, yırtık ve sıyrıklarda kanamanın durdurulması için eczanelerde reçetesiz olarak satılan çeşitli ürünler kullanılabilir. Ancak bunlar kullanılmadan önce kullanım kılavuzu dikkatli bir şekilde okunmalı ve talimatlara uyulmalıdırk. Kanama durdurulduktan sonra yaranın şiddetine göre doktora gidilmesine gerek olup olmadığına karar verilir.

 

Yaranın Temizlenmesi: Enfeksiyon riskini azaltmak için yara mümkün olduğunca çabuk bir şekilde temizlenmelidir.

• Temiz bir cımbız kullanılarak yaranın etrafındaki yabancı maddeler veya diğer büyük kalıntılar temizlenmelidir. Cımbız yaranın içine doğru uygulanmamalıdır.
• Bol miktarda soğuk su ve sabun ile yara yaklaşık 5 dakika boyunca yıkanmalıdır.
• Alkol, hidrojen peroksit, iodin veya merkürokrom gibi maddeler yaraya zarar verebileceğinden kullanılmamalıdır.

Tetanoz ve antibiyotik profilaksisi: Enfeksiyon riski açısından kesiğin çeşidine göre antibiyotik başlanması gerekebilir. Diğer taraftan kirli, topraklı veya paslı bir madde sonucu kesik yarası oluştu ise veya yara kirli bir yara niteliğinde ise tetanoz aşısı açısından mutlaka değerlendirilmelidir. Tetanoz aşırıları eksik olan bireyler aşılanmalıdır. Bu bağlamda mutlaka doktorunuza başvurunuz.

(bkz.: Ayağa Çivi Batınca Ne Yapılmalıdır?)

 

Sütur (Dikiş): Yara kendiliğinden kapanmayacak nitelikte ise mutlaka yara ağızlarının birbirine tutturulması gerekir. Genellikle sütur (dikiş atılması), stampler (dikiş görevi gören zımba benzeri tutturma aparatları) ve dikiş görevi gören özel bantlar kullanılır. Bunların çeşidi yaranın niteliğine göre seçilir ve hangisinin kullanılması gerekeceğine doktorunuz karar verecektir.

Kesikleri Önlemenin Yolları

Kesikleri önlemek için keskin ve kör nesneleri kullanırken güvenlik kurallarına uyulması gerekmektedir.

• Tehlikeli nesnelerle ilgilenirken yaptığınız işe dikkatinizi verin.
• Dikkatiniz dağıldığında yaptığınız işi bırakın.
• Aletleri nasıl kullanacağınızı öğrenin.
• İyi bir şekilde görebilmek için kesik tehlikesi bulunan işlerde aydınlatmanın yeterli olmasına dikkat edin.
• Mümkünse eldiven kullanın.
• Gözlük veya bot gibi güvenlik önlemlerine uyun.
• Keskin nesneleri kullanırken bunları vücudunuzdan uzak tutmaya çalışın.
• Nesneleri taşırken keskin bölgeleri karşı tarafa doğru tutmaya çalışın.
• Elektrikli keskin nesneleri kullanmadığınız zamanlarda elektrik bağlantısını mutlaka kesin.
• Tehlikeli nesneleri çocuklardan uzak güvenli yerlerde saklayın.
• Çocuklara güvenlikle ilgili bilgiler verin ve onlara örnek olun.
• Keskin nesnelerle uğraşırken alkol veya dikkat dağıtıcı etkisi bulunan ilaçlar kullanmayın.