Kene ısırması hiç şüphesiz hepimizin başına gelebilecek olan durumlardandır ve kene ısırması meydana geldiğinde kişide huzursuzluk ve ajitasyon hakim olur. Otururken, yürürken, koşarken, yolda, parkta, bahçede her an başımıza gelebilecek durumlardandır. Özellikle çobanlar, hayvan ticareti ile uğraşanlar, kesimhanede çalışılanlar kene ısırığı açısından büyük risk altındadır ve toplumun bu kesiminde sık görülür.
Kene ısırmasında ne yapılması gerektiği konusu biliniyor ise bu huzursuzluk daha da az olacaktır. Bu yazımızda kene ısırmasında ne yapılması gerektiği, kene ısırmasına yaklaşım konusu anlatılacaktır.
Keneler aynı sivrisinekler gibi insanın kanını emen parazitlerdendir. İnsan vücudunda yumuşak dokuya penetre olarak kan emmeyi hedefler. Keneler kan emmek adına uygun vücut bölgesi bulduklarında ilgili bölgeye, analjezik içeren tükrük salgısı bırakır ve ilgili deri bölgesini parçalamaya başlar. Tükrük içerisinde yer alan bu analjezik maddeler nedeniyle bu süreç tarafımızca hissedilmeyebilir. Keneler özellikle toprak, yeşillik, bitki, ağaç gibi koşullarda bulunur ve farkında olmadan insan vücuduna yapışırlar. Kene vücuda yapıştıktan sonra önemli olan husus, kenenin düzgünce çıkarılması ve sonraki süreçteki kene bulaşan kişinin tıbbi takipleridir. Kene aracılığıyla Bunyaviridae ailesine bağlı Nairovirüs isimli viral ajan insan vücuduna bulaşarak Kırım Kongo Kanamalı Ateş (KKKA) hastalığına neden olur. Bu bağlamda kene ısırmış bir bireyin ilerleyen süreçte tıbbi takibi önem arz eder.
Kene ısırması ölümcül müdür?
Kene ısırması sonrası Kırım Kongo Kanamalı Ateş (KKKA) riski mevcuttur. Kene ısırmasına bağlı olarak görülen bu hastalık ateş, halsizlik, kas ağrıları, kanama bozuklukları, bulantı kusma, ciltte kızarıklık, sarılık gibi birçok belirti ile kendini gösterir ve ölümcül seyreder. Kontrol altına alınamayan bu kanamalar mortal seyreder. Konuyla ilgili daha detaylı bilgi için bakınız:
Kene ısırmasında hastaneye başvurmalı mıyım?
Kene ısırması genellikle hastane başvurusu gerektirir. Profesyonel bir şekilde parça bırakmadan ve bazı püf noktalara dikkat ederek kenenin çıkarılması önem arz eder. Kene ısırığı için hastaneye başvurduğunuzda şu hususlara dikkat edilir:
- Tetanoz aşısı sorgulanır. Kene ve diğer böcek ısırıkları ile Tetanoz hastalığı riski teorik olarak mümkündür. Aşılama açısından doktorunuz sizi mutlaka sorgulayacaktır.
- Parça bırakmadan keneyi hızlıca çıkarmak önemlidir.
- Ateş, bulantı, ciltte kızarıklık, nefes darlığı, kaşıntı gibi allerjik ve/veya hastalıkla ilgili olabilecek semptomlar sorgulanır.
- Kene çıkarıldıktan sonra yara yeri temizliği ve pansumanı yapılır.
- Kene imha edilir.
Kene ısırması kanda tespit edilir mi? Kan testleri mevcut mudur?
Kene ısırığının kanda tespit edilebilme konusu en çok merak edilenler arasındadır. Burada şunu özellikle vurgulamak gerekir; kenenin ısırması ile bu ısırık sonucu Nairovirüs bulaşması ve devamında KKKA bulaşması farklı kavramlardır. Yani her kene ısığında KKKA hastalığı meydana gelmez. Kene ısırığının varlığını doğrudan gösteren bir test yoktur. Fakat KKKA varlığı açısından çeşitli laboratuar testleri mevcuttur.
Kene ısırığı sonucu meydana gelebilecek olan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) açısından ELİSA ve PCR testleri mevcuttur. ELİSA testleri ile IgG ve IgM tipindeki antikorların varlığı gösterilebilir. Ayrıca hastalığın bir sonucu olarak, spesifik olmamakla beraber INR ve aPTT gibi kanama değerlerini gösteren laboratuar parametlerinde bozukluk görülebilir ve hekime kanama bozukluğu açısından fikir verir.
Kene ısırığı sonrası neye dikkat etmeliyim?
Hastaneye başvurduysanız yukarıda kene ısırığı ile ilgili dikkat edilmesi gereken durumlar özetlenmiştir. Kene ısırığı sonrası ateşlenme, anormal kanamalar, ciltte kızarıklık gibi anormal bulgular olursa ivedilikle hekime başvurmanız gerekir. Bu belirtiler KKKA açısından ön belirti olabilir. Diğer taraftan kene ile temas öyküsü olan kişilerin 3 gün arayla, 2 hafta boyunca INR takibi yapılması önerilir. Doktorunuz sizi bu konuda bilgilendirecektir.
Kene nasıl çıkarılır?
Kene çıkarma işlemi sırasında kesinlikle çıplak el kullanılmamalıdır. Kenenin üzerine kimyasal madde dökme gibi işlemler kesinlikle yapılmamalıdır. Bunlar kenenin enfektif maddeleri vücuda bırakma riskini artırır. Kene çıkarma işlemi sırasında ince uçlu cımbız veya benzeri bir aparat kullanılmalıdır. Kene en dipten parça bırakmadan çıkarılmaya çalışılmalıdır. Kene çıkarıldıktan sonra ciltte parça kalıp kalmadığı kontrol edilmelidir. Cilt bölgesi geniş olarak alkol, dezenfektan veya batikon ile güzelce temizlenmelidir.
Kene nasıl imha edilir?
Kene ile hiçbir şekilde cilt teması kurulmamalıdır. Çıkarılan kenenin, ilerleyen süreçte başka bir kişiyi ısırmaması ve/veya enfeksiyon kaynağını diğer canlılara bulaştırmaması hususunda kenenin imha edilmesi ve etkisiz hale getirilmesi önem arz eder. Keneyi imha etme konusunda şu noktalara dikkat etmek gerekir:
- Kene çıkarıldıktan sonra ağzı tam olarak kapanan ve mümkünse açılmayan kapalı bir kaba konmalıdır. Plastik veya cam kaplar tercih edilebilir.
- Kene kaba konduktan sonra üzerine alkol veya benzeri kimyasal dökülerek hem kenenin etkisiz hale getirilmesi, hem de enfektif ajanların dezenfeksiyonu açısından oldukça önemlidir.
- Kene kaba koyulduktan ve ağzı sıkıca kapatıldıktan sonra varsa tıbbi atığa atılmalı, yoksa normal çöpe atılabilir.
- Kene hastanede çıkarıldı ise kenenin kan alma tüpü içerisine yerleştirilip içerisi alkolle doldurulduktan sonra tıbbi atığa atılması uygundur.
ERKEK