Karaciğer Yağlanması (Hepatosteatoz) ve Karaciğer Yağlanmasının Tedavisi
Karaciğer yağlanması, tıp adilindeki adıyla hepatosteatoz, cinsiyet farkı gözetmeksizin toplumun büyük bir çoğunluğunda rastlanan bir hastalıktır. Karaciğerin kendini korumak amacı ile oluşturduğu yağ kümeleri sonucu ortaya çıkan bu rahatsızlık, iltihabi bir hal almışsa hücrelerin zarar görmesine neden olur ve sırasıyla nekroz, fibroz ve siroza kadar uzanan bir süreci doğurabilir..
Nekroz: Doku ölümü.
Fibroz: Kollejen lifler bakımından zengin, damar ve hücreden yoksun bağ dokusu miktarındaki artış.
Karaciğer üzerinde meydana gelen bu yağlanma, aşırı miktarlara ulaştığında karaciğerin yapısal ve fonksiyonel özelliklerinin yitirmesine neden olur. Aşırı yağ birikmesine bağlı olarak karşımıza iki durumun çıkması söz konusudur.
- Steatohepatit
- Siroz
Steatohepatit
Karaciğerde yağlanmaya iltihabın eşlik etmesi durumudur ki, literatürde bu durum Steatohepatit olarak adlandırılmaktadır.
Siroz
Steatohepatit‘in bir sonraki evresi karaciğer dokusunun kanlanmasının azalması (iskemi), zarar görmesi ve bu zarara bağlı olarak dokunun ölmesidir. Bu duruma nekroz da denilebilir. Nekroz zamanla, sirozun başlangıcı olarak kabul edilen fibroz dokuya dönüşebilir. Bu yüzden karaciğer yağlanması gibi bir durumun varlığında hastanın ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmeye alınması gerekir.
Karaciğer Yağlanmasının Nedenleri
Karaciğer yağlanmasının başlıca nedenlerini:
- Aşırı alkol tüketimine
- İnsülin direncinin varlığına
- Fazla kilo alımı
- Aşırı yağlı diyet
- Genetik olarak karaciğer yağlanmasına yatkınlık
Bu nedenlerin varlığı günümüzdeki vakaların başlıca altında yatan sebeplerdir, bunların yanı sıra karaciğer yağlanmasına neden olabilecek diğer nedenleri ayrı bir başlık altında incelemek gerekir.
Karaciğer Yağlanmasına Neden Olan Diğer Nedenler
- Ani kilo kayıpları
- Yüksek kolesterol
- Wilson hastalığı (Karaciğerde bakır birekmesi ile seyreden bir hastalık)
- Damar yolu ile beslenme
- Bazı ilaçların kullanımı
- A vitaminin aşırı yüklenmesi
- Trigliserid değerinin yükselmesi
Kortizon içerikli ilaçların yanı sıra bazı zehirler ile direkt veya indirekt olarak vücudun etkileşim halinde kalması karaciğer yağlanmasına neden olabilmektedir. Bu zehirli maddeleri şu şekilde sıralayabiliriz.
CCI4 – Karbontetraklorür P – Fosfor Pb – Kurşun As – Arsenik CHCI3 – Klorofrom
Karaciğer Yağlanmasının Belirtileri
Sinsi bir hastalık olan karaciğer yağlanması çok nadir olarak karnın sağ üst kısmında dolgunluk ve hafif bir ağrı şeklinde kendini gösterebilir. Daha çok başka nedenler ile yapılan ultrason ve kan tahlilleri sonucunda farkedilen bir hastalıktır. Enzimlerin ve kandaki değerlerin yüksek çıkması durumunda mutlaka alttaki nedenler araştırılmalıdır. Belirtilere kesin bir netlik kazandırmanın en bilinen yöntemi ise karaciğer biyopsisidir.
Karaciğer Yağlanması ve Tedavi Yöntemleri
Eğer karaciğer yağlanması alkole bağlı olarak gelişmişse tek tedavi yöntemi alkolün bırakılmasıdır. Eğer yağlanma alkol kullanımı dışında meydana gelmişse bu durumda ilaç kullanımı söz konusu olabilir. Yapılan klinik araştırmalar bugüne kadar 10’dan fazla ilacın karaciğer yağlanması rahatsızlıklarında kullanıldıklarını ancak kesin bir sonuca varılamadığını göstermektedir. Burada istisnai bir durumun varlığı söz konusudur ki, bu ilaçlar arasında sadece bir tane ilacın yağlanma sürecinin yavaşlamasını sağladığı gözlenmiştir ancak bu ilacın Sağlık Bakanlığı onayı bulunmamaktadır.
Bu anlamda sebebe yönelik tedavilerin ömür boyu sürdüğü söylenebilir. Eğer kilo alımına bağlı olarak gelişen bir yağlanma söz konusu ise tedavi yöntemi olarak, egzersiz ve yağ kaybı en etkili tedavi şeklidir. Aynı zamanda diyabetin kontrol altında tutulması karaciğer yağlanmasının azaltılması adına etkilidir.
Diğer taraftan E vitamini gibi anti-oksidan maddelerin kısmen de olsa karaciğer yağlanmasına faydalı olduğu görülmüştür. Anti-oksidanlar karaciğer yağlanmasını yavaşlatacağı düşünülmekle beraber karaciğer yağlanmasına henüz kesin bir medikal yaklaşım bulunmamaktadır.
Karaciğer yağlanmasına iyi gelen anti-oksidanlar : E vitamini, C vitamini, N-Asetil Sistein ve Betain …
Karaciğer yağlanmasının morfolojik görüntüsü
ERKEK