Hepatit A hastayı grip gibi hissettiren bir viral karaciğer enfeksiyonudur.
Hepatit A virüsü taşıyan bir kişiyle yakın temas ile hastalığı kapabilirsiniz. Virüs birlikte yaşayan kişiler arasında kolaylıkla bulaşabilir.
Ayrıca virüsün bulaştığı bir yiyecek veya içeceği tüketmeniz halinde Hepatit A hastalığına yakalanabilirsiniz. Bu nedenle besinlerin yenmeden önce yıkanması riski azaltır.
Hepatit A yüksek düzeyde bulaşıcıdır.
Hepatit A Nasıl Bulaşır?
Hepatit A virüsü hasta kişilerin büyük abdestinde bulunur. Bu nedenle kişisel hijyene dikkat edilmediği takdirde virüs kolaylıkla çevredekilere bulaşabilir. Ayrıca,
- Piyasaya sürülmeden önce virüsün bulaştığı meyve, sebze ve diğer yiyecekler,
- Virüsün bulaştığı sudan elde edilen deniz ürünleri,
- Virüsün bulaştığı buz veya suyun tüketilmesi ile de virüs bulaşabilir.
Kimler Hepatit A Riski Taşır?
Hepatit A virüsünü alma riski bulunan kişiler şunlardır:
- Virüs taşıyan kişiyle yaşayanlar veya cinsel ilişkide bulunanlar,
- Hepatit A’nın yaygın olduğu ülkelere seyahat edenler,
- Homoseksüel ilişkide bulunan erkekler,
- Çocuk bakım merkezlerindeki çocuklar ve çalışanlar
Hepatit A semptomları Nelerdir?
Hepatit A semptomları değişkendir ve genellikle yaşa bağlıdır.
Bazı kişilerde belirgin semptomlar görülmez. Ancak genellikle hasta kendini kötü hisseder ve birçoğunun hastaneye yatması gerekir.
Bazı kişilerde karaciğer kan testi sonuçlarında değişiklik görülebilirken, bazılarında görülmeyebilir.
Semptom görülmeyen hastalara “asemptomatik” denir. Virüsü taşıyan 6 yaş altı çocukların çoğunda semptom görülmemektedir. Hastalığın semptom ve komplikasyonları yaşla birlikte artmaktadır.
Semptomlar virüsün alınmasından sonraki 2-4 hafta içinde ortaya çıkar. Ancak ilk semptomların görülmesi 15-50 gün de sürebilir.
Semptomlar gribe benzemektedir:
- Aşırı yoğunluk,
- İştah kaybı,
- Kas ağrıları,
- Mide bulantısı ve kusma,
- Hafif ateş
Birkaç gün sonra karaciğer semptomları ortaya çıkar:
- İdrar renginin koyulaşması,
- Açık renkte büyük abdest,
- Ciltte sararma (6 yaş altı çocuklarda yaygın değildir)
- Gözün beyaz bölümünde sararma,
- Mide ağrısı,
- Deride kaşıntı.
Hepatit A hastası çocuklarda soğuk algınlığı, öksürük ve boğaz ağrısı görülebilir.
50 yaş üstü ve kronik karaciğer hastası kişilerde görülen daha şiddetli Hepatit A vakasına fulminan Hepatit A enfeksiyonu adı verilir. Bunun semptomları:
- Kan pıhtılaşması problemleri,
- Karaciğer fonksiyonunun kötüleşmesi,
- Cilt ve gözlerdeki sararmanın şiddetlenmesi,
Hepatit A’nın Uzun Dönem Etkileri
Hepatit A akut (kısa süreli) enfeksiyona sebep olur. Karaciğer birkaç hafta ila birkaç ay arasında kendisini iyileştirir. Virüs genellikle uzun vadeli problem veya komplikasyonlara yol açmaz. Ancak CDC’ye göre hepatit A hastalarının yaklaşık %10-%15’i 6-9 aydan sonrasında uzun süreli semptomlar geçirmektedir. Nadiren hastalarda akut karaciğer yetmezliği ortaya çıkabilir ve karaciğer nakli gerekebilir.
Hepatit A Nasıl Teşhis Edilir?
Hepatit A Virüsü (HAV) Testi kanda Hepatit A’ya neden olan virüse karşı geliştirilen proteinlerin (antikorların) arandığı bir kan testidir. Kişinin Hepatit A virüsünü şimdi taşıyor veya geçmişte taşımış olması halinde kanında bu proteinler bulunur. Virüsün yayılmasını önlemek ve doğru tedaviye başlamak için hepatit virüsünün türünü tespit etmek çok önemlidir.
- IgM anti-HAV antikorları Hepatit A virüsünün yakın zamanda bulunmuş olduğunu gösterir. IgM anti-HAV antikorları genellikle ilk HAV enfeksiyonundan 2 hafta sonrasında tespit edilebilir. Bu antikorlar enfeksiyondan 3-12 ay içinde yok olur.
- IgG anti-HAV antikorları Hepatit A viral enfeksiyonu geçirdiğinize işaret eder. Ilk enfeksiyondan sonraki 8-12 hafta içerisinde IgG anti-HAV antikorları ortaya çıkar ve yaşam boyu HAV’a karşı korumak amacıyla kanda bulunmaya devam eder.
Hepatit virüs testinin yapılmasının amaçları şunlardır:
- Hepatit enfeksiyonuna neden olan hepatit virüsünün türünü belirlemek,
- Hepatit A bulaşma ihtimali yüksek olan kişilerin (doktorlar, diş hekimleri, hemşireler gibi) kontrolünü sağlamak,
- Hepatit A’nın yayılmasını engellemek amacıyla kan bağışçılarını ve donör organları kontrol etmek,
- Hepatit A aşısı vurulduktan sonra kişinin vücudunda antikorların bulunup bulunmadığını kontrol etmek. Bu aşıyı olduysanız kanınızda Hepatit A virüsüne karşı antikorlar bulunur. Bu da aşının etkili olduğu anlamına gelir.
- Karaciğer fonksiyonu testlerinde ortaya çıkan anormalliklerin sebebinin hepatit virüsü olup olmadığını belirlemek
Hepatit A ve B Kombine Aşısı
Twinrix hem hepatit A hem hepatit B virüslerine karşı aktif bağışıklık kazandıran bir aşıdır. 3 enjeksiyon olarak verilir: başlangıç dozu, 1 ay sonra ve 6 ay sonra diğer dozlar. Ayrıca başlangıç dozu + 7. Gün + 21-30 gün ve 12. Ay olarak 4 doz halinde de verilebilir.
Bu kombinasyon aşısı Hepatit A ve B virüslerine karşı koruma sağlar. Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) bu aşının yalnızca 18 yaş üstü ve HAV ve HVB riski taşıyan kişilere yapılmasını onaylamaktadır. Bu kişiler:
- HAV ve HBV’nin yaygın görüldüğü Afrika, Karayipler, Orta Amerika, Güney Amerika, Meksika, Güney ve Güneydoğu Asya, Orta Doğu, Doğu Avrupa, Güney Avrupa ve eski Sovyetler Birliği,
- Uzun vadeli (kronik) karaciğer hastalığı bulunanlar,
- Yasadışı madde kullananlar,
- Anal yolla cinsel ilişkide bulunanlar,
- Laboratuvar çalışanları, acil tıp asistanları ve bakım hizmetleri verenler gibi virüse maruz kalma riski taşıyanlar,
- Pıhtılaşma faktörü hastalıkları olanlar ve kan ürünleri alanlar.
Klinik deneylerde son dozdan 1 ay sonra aşı vurulanların %100’ünün Hepatit A’ya, %99.7’sinin Hepatit B’ye bağışıklık kazandığı tespit edilmiştir. Ancak uygulamada bağışıklık bu düzeylere ulaşmayabilir. Hepatit B aşısı genellikle %95-97 oranında bağışıklık sağlamaktadır.
Enjeksiyon yapılan bölgede acı, baş ağrısı ve yorgunluk hissi bu aşının yaygın yan etkileri arasındadır.
Hepatit A Nasıl Tedavi Edilir?
Hepatit A’nın kendine özgü bir tedavisi yoktur. Hekim vücudunuzun doğru bir şekilde iyileştiğinden emin olmak için karaciğer fonksiyonu testleri ile sizi izleyecektir.
ERKEK