ASTIM
Astım; solunum yolları ile vücudumuza giren uyarıcıların solunum yolunu oluşturan bronşları şişirmesi, kasılması, balgam gibi yapışkan sıvılar ile solunum yollarının tıkanması ve nefes alış verişinin zorlanmasına neden olan solunum yolu hastalığıdır.
Bu solunum yolu hastalığının sebebi tam olarak bilinememektedir. Risk faktörleri ve semptomlarından makalenin devamında bahsedilecektir. Doktorlar bu hastalığın sebebinin kalıtımsal olabileceğini, çevre ve kalıtımın ko-birlikteliği ile klinik bulguların ortaya çıkabileceğini vurgulamaktadır. Ailesinde astım hastası olan bir kişinin, risk faktörleri ile temas etmesi durumunda astıma yakalanma ihtimali diğer kişilerden çok daha yüksektir. Toplum da bazı kesimler astımın solunum yolu rahatsızlığı olmasından dolayı bulaşıcı olabileceğini düşünmektedir. Fakat astım bulaşıcı değildir. Astım, kalıtım ve çevrenin ko-birlikteliği sonucu, Akciğer bronşial dokulardaki bazı fizyopatolojik değişimler ve bu değişimlere bağlı ortaya çıkan bronkospazm sonucu meydana geldiği için, astım bulaşıcı değildir. Her insan her yaşta astım hastalığına yakalanabilmektedir. Astım hastalığına yaşlı iken yakalanan kişilerin gençlere göre bu hastalığı atlatma ihtimalleri çok daha düşüktür. Çocuklarda görülen astım hastalıkları ileriki dönemlerde büyük çoğunlukla geçebilmektedir. Düzgün tedavi edilen, takipleri yapılan ve ilaçlarını düzgün kullanan çocuklar astım hastalığını atlatabilmektedir.
Astım hastalığının belirtileri arasında bazı belirtiler vardır ki hastalığı teşhis etmede oldukça önemlidir. Astım hastalarında en önemli belirtilerden biri nefes alıp vermede anlaşılabilir. Astım hastası olan bir kişide nefes alıp verirken hırıltı sesleri, nefes alıp vermede zorluk ve öksürük görülür. Hava kirliliği, hayvan tüyleri, sigara dumanlı ortamlar, soğuk havalar, polenler ve vücudu aşırı derece de yorma astım hastalığını ve astım nöbetlerini tetikleyen etkenlerden bazılarıdır. Astım hastası olan bir kişi hayatına dikkat etmeli, vücudunu yoracak aktivitelerden kaçınmalı ve çevre kirliliğinin olmadığı yerlerde yaşamaya özen göstermelidir. Daha detaylı inceleyecek olursak;
Astım Hastalığını Tetikleyen Unsurlar:
- Çevresel irritanlar
- Hava kirliliği
- Atmosferdeki değişiklikler
- Yiyecekler (allerjik, atopik yapı vs)
- Stres durumu
- Çeşitli kokular
- Kullanılan ilaçlar
- Viral ÜSt Solunum Yolları enfeksiyonları
- Evdeki toz veya hayvanlar (tüy, irritanlar…)
- Sigara dumanı (balkonda içilen sigara dahil)
- Aşırı egzersiz
- Soğuk Hava
- Hiperventilasyon (Aşırı soluma)
Evinde astım hastası olan kişiler evlerine kesinlikle tüylü ev hayvanları almamalıdır ve evlerinde oluşabilecek tozlara önlem almaları gerekmektedir.
Astımda atak şiddeti neye göre değerlendirilir?
- Hastanın sepmtomları (klinik bulgular veya hastanın genel durumu)
- Hastanın fizik muayenisi ile klinik durumunun belirlenmesi (Solunum sesleri, solunum muayenesi vs)
- Solunum fonfsiyon testleri (sft) ile Akciğer fonksiyon ve kapasitelerinin değerlendirilmesi
- Oksijen saturasyonu (Kanın oksijene duygunluğunu gösteren parametredir. % sel olarak ifade edilir)
- Arteriyel Kangazı incelemesi ile Oksijen (O2) saturasyonu ve diğer Labaratuar parametrelerinin incelenmesi
Astım için yüksek riskli gruplar kimlerdir?
- Ailesinde astım hastalığı öyküsü bulunan kişiler
- Sık hastaneye yatırılan veya sık sık hastalanan kişiler
- Hayati tehlikeye kadar ilerleyen, geçirilen ciddi ataklar
- Son zamanlarda oral steroid alım öyküsü
- İlaçları bırakma (yakın zamanda ilaç kesilme öyküsü)
- Psikolojik rahatsızlıkları olan ve hastalığı kabullenememe durumları
- Tedaviyi uyumsuz hastalar
- Risk faktörleri ile sık temas eden kişiler
Astım hastalığının tedavisi doktorunuzun size verdiği ilaçlar ve gündelik hayattaki birtakım değişiklikler ile olur. Ani ve güçlü gelen astım nöbetlerini çabuk geçiştirmek için hızlı etkili, bronş açıcı (bronşial dilatatörler) ilaçlar mevcuttur. Bu ilaçları doktorunuzun tavsiye ettiği şekilde kullanmanız, nöbetleri kısa süre de atlatmanıza yardımcı olacaktır. Korunma ve ilaçların yeterli olmadığı durumlarda aşı tedavisi (immunterapi) yapılabilir. Ayrıca yukarıdaki bahsedilen semptomlara neden olan etkenlerden uzak durulmalıdır. Doktora danışmadan kesinlikle ilaçlar bırakılmamalıdır.
ERKEK