Anaflaksi nedir?
Vücudun genellikle besin veya ilaç gibi maddelere karşı gösterdiği anormal tepki nedeni ile ortaya çıkan, hayatı tehdit edici alerji çeşidine anafilaksi denir. Anafilaksinin birçok farklı neden ile ortaya çıkması mümkündür. Oldukça ciddi belirtileri bulunan anafilaksinin kontrol altında tutulması ve acil müdahale ile durdurulması hayati tehlikenin ortaya çıkmaması için oldukça önemlidir.
Anafilaksi Nasıl Ortaya Çıkar?
Anafilaksi alerji oluşturabilecek maddenin vücuda solunum veya ağız yolu ile alınmasının ardından vücudun belirgin tepki vermesi ile ortaya çıkar. Birçok hasta anafilaksi esnasında hayati tehlikeye girebilmektedir. Bu nedenle belirtiler kesinlikle göz ardı edilmemeli ve acilen tıbbi müdahale yapılmalıdır. Anafilaksinin ortaya çıkmaması için ilk olarak hastanın nelere alerjisinin bulunduğu iyi bir şekilde bilinmeli ve hasta bu ürünlerden ve bu ürünleri içeren her türlü yiyecekten tamamıyla uzak durmalıdır.
Anafilaksiye Neden Olan Maddeler Nelerdir?
Anafilaksi büyük oranda yiyecekler veya ilaçlar nedeni ile ortaya çıkmaktadır. Kabuklu yemişler, fıstık çeşitleri, kivi gibi bazı meyveler, deniz ürünleri, süt ürünleri ve yumurta anafilaksiyi tetikleyen yiyecekler arasında başı çekmektedir. Yiyecekler haricinde arı sokmaları da alerjiye neden olan etkenler arasında yer almaktadır. Alerjiye neden olan maddenin tüketilmesinin ardından egzersiz yapılması da alerjik şok sürecinin hızlanmasın neden olabilmektedir. Benzer şekilde penisilin gibi beta laktam grubunda yer alan ilaçlara karşı anafilaksi gelişmesi de ilaç allerjilerine örnektir.
Anafilaksi Belirtileri Nelerdir?
Anafilaksi belirtileri alerjenin vücuda girmesinin ardından hızla ortaya çıkar. Bu belirtiler boğaz ve dilde şişme, solunum güçlüğü, kaşıntı, kızarma, kan basıncının düşmesi, nabız yavaşlaması ve son aşamada bilinç kaybına kadar uzanmaktadır. İlk belirti başladığında acil olarak hastaya müdahale edilmelidir. Aksi takdirde hastanın hayatı tehlikeye girebilmektedir.
Anafilaksi Teşhisi Nasıl Yapılır?
Daha önce farklı nedenler ile alerjik şok geçirmiş hastalar anafilaksi açısından daha büyük tehlike altında yer alır. Hastalığın teşhisi ortaya çıkan belirtiler ile yapılabilmektedir. Belirtileri daha önce yaşayan hasta şok durumuna geçmeden evvel acilen doktora başvurmalıdır. Bunun dışında birtakım maddeler ile cilt testi yapılması da alerjinin nedeninin belirlenebilmesi için önem taşıyan etkili bir yöntemdir. Anafilaktik şok durumunda hasta kısa sürede ağır belirtiler göstereceğinden alerjinin teşhisi kolayca yapılabilmektedir. Ancak önemli olan konu alerjen maddenin ne olduğunun saptanmasıdır. Alerjenin ortaya çıkması bir sonraki anafilaktik şokun engellenmesi için gereklidir.
Anafilaksi Tedavisi Nedir?
Anafilaksinin tek tedavi yöntemi adrenalin enjektesidir. Yaygın olarak uyluk bölgesinden enjekte edilen adrenalin kısa süre belirtilerin kaybolmasını ve hastanın normal haline geri dönmesini sağlamaktadır. Bunun dışında anafilaksiyi tamamen yok edecek bir yöntem bulunmamaktadır. Anafiklatik şoku engelleyebilecek tek unsur hastanın alerjisi olan maddelerden bütünü ile uzak durmasıdır.
Anafilaksi Nasıl Önlenebilir?
Anafilaksinin tamamen yok edilmesi mümkün olmasa da alerjiyi meydana getiren etkenlerin ortadan kaldırılması sonucunda engellenebilir. Öncelikle hastanın tepki verdiği alerjen maddeler tespit edilmelidir. Bu tespit aşaması cilt testi ile yapılabilmektedir. Ardından hastanın hangi maddeye alerjisi var ise o madde veya yiyecek hastanın hayatından çıkarılmalıdır. Örneğin hastanın fıstığa alerjisi var ile fıstık ile ilgili her türlü ürünü tüketmekten vazgeçmelidir. Bunun içerisine fıstık yağı içeren yiyecekler bile girebilmektedir. Hasta kendi kontrolünü sağladıktan sonra anafilaktik şok riski de en aza iner. Eğer yanlışlık sonucu bir alerjen ile vücudun teması ortaya çıkar ise hasta ve yakınları ortaya çıkan belirtileri son derece iyi bir şekilde gözlemleyerek bunun bir şok başlangıcı olup olmadığını tespit etmelidir. Eğer hasta hızla reaksiyona giriyor ise kısa sürede tıbbi müdahale gerçekleşmelidir.
Yiyeceklerin kontrol altına alınmasının dışında arı sokmalarına karşı alerji geliştiren kimselerin her daim hazırlıklı olması gerekmektedir. Bunun dışında kullanılan ilaçlarında anafilaktik şoka neden olmadığından emin olabilmek için mutlaka hekimlere bilgi verilmelidir. Anafilaksi riski yüksek olan hastalarda doktor tarafından verilen adrenalin iğnelerinin uygulanması söz konusu olabilmektedir. Ancak unutmamak gerekir ki ne durumda olursa olsun hekim kontrolü, hastanın hayati bir tehlikeye maruz kalmaması için büyük önem taşımaktadır. Anafilaksi ciddi bir sağlık sorunudur ve mutlak surette kontrol altına alınmalıdır. Bu aşamada hasta yakınlarının belirtileri fark eder etmez 112 aracılığı ile uzman tıbbi yardım istemeleri gerekmektedir. Tıbbi yardım beklenirken hastaya yardımcı olabilmek için uzmanlar tarafından verilen yönergelere de eksiksiz bir şekilde uyulmalıdır. Hastanın kurtulması için maksimum dikkat gereklidir.
ERKEK