Alzheimer Nedir?
Alzheimer (senil demans), Alman doktor Alois Alzheimer’ın 1906 yılında tanımlamış olduğu ve halk arasında bunama da denilen; klinik olarak ilerleyici hafıza, konuşma, davranış değişiklikleri gibi bilişsel bozulmaların görüldüğü ve yaşlılarda en sık görülen nörolojik hastalık türüdür.
Alzheimer, yaş ilerledikçe hafif unutkanlıklarla başlar ve sonrasında geri dönüşsüz olarak beyin fonksiyonları ilerleyerek zayıflar. Hastalığın şiddetine göre yaşam süresi ortalama 3-20 yıl arasında değişir ve hasta hayatının son dönemlerini neredeyse bitkisel hayatta geçirir. Çoğu zaman ölüm nedeni pönömoni ya da geçirilen ciddi enfeksiyonlardır.
Alzheimer İçin Risk Faktörleri
Alzheimer daha çok 70 ve üzeri yaşlarda olan kişilerde görülmekle birlikte; 65 yaş üstü bireylerde %10, 85 yaş üstü bireylerde ise %45 oranında görülmektedir. Türkiye’de toplam Alzheimer hastası ise ortalama 300 bin civarındadır.
Bu denli yaygın olarak görülen Alzheimer hastalığı için risk faktörleri;
- 70 yaş ve üzerinde olmak,
- Ailede genetik olarak Alzheimer veya Down sendromu görülmesi,
- Çocukluk veya yetişkinlik döneminde geçirilmiş şiddetli kafa travmaları,
- Bazı gen mutasyonlarının varlığı (Apolipoprotein E4 alleli, Presenilin 1-2 ve amiloid öncü protein geninde mutasyonlar vs),
- Beyinde protein birikimi,
- Beyin hücrelerinin çeşitli nedenlerle ölümü,
- Beyinde toksik maddelerin birikmesi.
Bu faktörlerin Alzheimer hastalığına neden olduğu düşünülse de hastalığın altta yatan kesin nedeni henüz bilinmemektedir.
Alzheimer Hastalığının Belirtileri
- Alzheimer hastalığı klinik olarak sinsi başlayıp yavaş ilerleyen bir hastalıktır.
- İlk evrelerinde; bir gün önce ne yaptığını, ne yediğini hatırlayamama gibi kısa süreli hafıza tutuklukları görülür ve sorduğu soruyu tekrar tekrar sorar.
- İlerleyen evrelerde adını, kim olduğunu, yakınlarını hatırlamakta zorluk çeker.
- Yakın geçmişi hatırlamakta zorlanmasına rağmen uzak geçmişi iyi hatırlar.
- Hastada çevresindeki kişilere karşı güvensizlik ve paronaya belirtileri görülür.
- Psikolojik olarak yalnız ve içine kapanık bir hayat sürmeye başlar, sorumluluk almaktan kaçar, davranışlarında ve ruh halinde değişiklikler görülür.
- Hastalık iyice ilerledikten sonra artık hasta gündelik hayatında sıkıntı yaşamaya başlar, yürüme, konuşma, yemek yeme ve tuvalet ihtiyacını giderme gibi temel ihtiyaçlarını karşılayamaz hale gelir.
- Ölümden önceki son evre de ise hasta tamamen yatağa bağımlı olarak yaşamaya başlar ve bakıma muhtaç olur. Özbakım azalır ve kişisel hijyen sağlanamaz hale gelir.
Alzheimer Hastalığının Tedavisi Mümkün Mü?
Alzheimer hastalığının günümüz şartlarında kesin bir tedavisi henüz bulunamamıştır. Hastalık geri dönüşsüz olarak ilerlemektedir. Kesin tedavisi olmamakla beraber hastalığın gidişatını yavaşlatıcı ilaçlar mevcuttur.
Hastalığı ortadan kaldıracak kesin bir tedavi olmasa da hastalığın erken tanısı ve tedaviye erken başlanması;
- Hastalığın ilerleyişini yavaşlatabilir,
- Gelişebilecek semptomları hafifletebilir ya da semptomların gelişmesini geciktirebilir,
- Hastanın yaşam kalitesini artırılır,
- Karşılaşılacak psikolojik problemlere karşı gerekli önlemler ve sosyal destek alınır.
Son dönemlerde ortaya çıkan ajitasyonu yatıştırmak içinse hastalara küçük dozlarda Haloperidol verilmektedir.
ERKEK