Allerjik Rinit (Bahar nezlesi) Nedir?
Saman nezlesi, tıbbi adııyla alerjik rinit, genellikle bahar aylarında çiçektozlarına karşı allerji gelişmesi sonucu burun akıntısı, gözlerde yaşarma, kızarma ve kaşıntı ile kendini gösteren mevsimsel bir hastalıktır. Halk arasında bahar nezlesi olarak da bilinir. Meydana gelen bu rahatsızlık genellikle ömür boyunca devam etmekte ancak ilerleyen yaşlarda şiddeti eskiye nazaran azalmaktadır. Saman nezlesinin kendi kendine geçme ihtimali çok düşüktür ancak kişiler probleme sebep olan alerjenlerden uzak durarak saman nezlesinin belirtilerini azaltmada önemli adımlar atabilmektedirler. Saman nezlesi oldukça yaygın olan bir hastalıktır ve yapılan araştırmalara göre toplumun ortalama 5’te 1’i bu rahatsızlıktan muzdariptir. Saman nezlesi hastalığına yakalanan kişilerde hem psikolojik hem de sosyal sorunlar görülme olasılığı yüksektir.
Saman Nezlesi Nasıl Bulaşır?
Saman nezlesi, alerjenlerin burun içerisinde bulunan hava yolu mukozasının etrafına yayılarak iltihap reaksiyonlarını başlatmasıyla meydana gelir. Bu rahatsızlığın belirli mevsimlere bağlı olarak yaşanan türleri de bulunmaktadır. Polenlerin etrafta uçuştuğu bahar aylarında kişilerin geçirdiği saman nezlesi türüne mevsimsel rinit adı verilmektedir. Bunun dışında tüm yıl boyunca devam eden türüne ise perenial rinit denilmektedir. Perenial rinitin nedenleri arasında; genellikle sene oyunca kişinin yakınlarında bulunan hayvan tüyleri, farklı kimyasal maddeler ya da ev tozları gibi alerjenler bulunmaktadır. Gereken tedbirler alındığı takdirde ise bu hastalığın atak sayısını azaltmak mümkün olabilmektedir.
Saman Nezlesinin Belirtileri Nelerdir?
Saman nezlesinin anlaşılması kolay belirtileri bulunmaktadır. Bunlara örnek olarak; burunda akıntı ve burun tıkanıklığı, gözlerde sulanma ve kaşıntı, aksırma, öksürme ve boğazda ağrı, yine boğazda, burunda ve üst damak bölgelerinde orta şiddette kaşıntı ve sinüslerde baskıyla yüzde ağrı gösterilebilmektedir. Ayrıca saman nezlesi olan kişilerde göz torbalarının bulunduğu bölgede şişme ve mavimsi renk değişimi görülmektedir. Koku ve tat duyularında eskiye nazaran azalma yaşayan saman nezlesi hastaları aynı zamanda yorgunluk, algılamada güçlük ve uyku bozukluğu gibi diğer belirtileri de yaşamaktadırlar. Yaşı küçük olan ve kendini ifade edemeyen çocuk hastalarda ise sıklıkla ellerini burunlarına götürerek sürtme ve burunlarını kaşıma hareketleri gözlemlenebilmektedir.
Saman Nezlesi Hangi Yaşlarda Görülür?
Saman nezlesi genellikle 40 yaşından genç, alerjiye yatkınlığı olan ve atopik olarak da isimlendirilen kişilerde görülmektedir. Aynı zamanda bu kişilerin egzama, astım gibi diğer hastalıkları geçirme olasılığı da diğerlerine göre çok daha fazladır. Ailesinde daha önce alerjik bir hastalık geçirmiş olan kişilerde ise saman nezlesi görülme sıklığı normal insanlara oranla daha yüksek olmaktadır.
Saman Nezlesi Tanısı Nasıl Konur?
Saman nezlesi olduğundan şüphelenilen kişilerde öncelikle belirtilerin hangi mevsimde ve nasıl ortaya çıktığı konusunda araştırmalar yapılmaktadır. Testlerden alınacak olan sonuçlar olumsuz olsa dahi, hasta olan kişide gözlemlenen belirtiler ile de teşhis konulabilmektedir. Yapılacak olan muayenelerde hastaların burun mukozaları ve diğer noktaları incelenmektedir. Gerekli olan durumlarda kanda IgE testi veya deriye uygulanan alerji testlerine de başvurulmaktadır.
Saman Nezlesinde Ne Zaman Doktora Gidilmelidir?
Eğer hasta olan kişilerde gözlemlenen belirtiler aşırı derecede artış göstermekteyse veya tüm yıl boyunca rahatsız edici bir hal alıyorsa mutlaka uzman bir doktor ile görüşülmesi gerekmektedir. Ayrıca tedavi için alınan alerji ilaçlarına vücut tepki vermiyorsa ya da tam tersi alerji ilaçları hastanın vücudunda çeşitli yan etkilere neden oluyorsa da yine uzman bir hekime gidilerek muayene olunması önem arz etmektedir.
Saman Nezlesi Kişiler Nelere Dikkat Etmelidir?
Saman nezlesi rahatsızlığı olan kişilerin tozlu ve polenli ortamlarda bulunmaması gerekmektedir. Hastalar polenlerin uçuştuğu bahar aylarında kapı ve pencerelerini kapalı tutmalıdır. Kuru ev havası ise hastalığı kötüleştireceğinden evde hava için nemlendiriciler kullanılmalıdır. Saman nezlesinden muzdarip olan kişiler evlerinde evcil hayvan ve bitki beslemekten kaçınmalıdırlar. Aynı zamanda tüylü ve yünlü battaniyeler yerine sentetik yapıda veya pamuklu olanları tercih edilmelidir. Evde tozların yerleşebileceği türde kilim ya da halı gibi eşyalardan uzak durulması da saman nezlesinin belirtilerini azaltan diğer faktörlerdendir.
Saman Nezlesi Nasıl Tedavi Edilir?
Hastaların alerjiye neden olan faktörlerden uzak olması, tedavinin ilk aşamalarından birisidir. Saman nezlesi tedavisinde en çok kullanılan ilaçların başında antihistaminikler gelmektedir. Bu tür ilaçlar özellikle alerjene yakalanmadan önce kullanıldıkları zaman daha da faydalı olmaktadırlar. Antihistaminikler kaşıntı, hapşırma ve akıntı üzerinde oldukça etkilidirler. Bunlarda ilave olarak burun spreyleri ve göz yaşı damlaları da tedavinin bir parçasıdır. Anti-histaminiklerin yetersiz olduğu durumlarda interleukin (IL) antagonistleri de kullanılarak bağışıklık sistemi elemenları supprese edilmeye çalışılabilir, fakat ilk tercih değildir.
İlaç tedavisinin fayda sağlamadığı durumlarda ise alerjen önce düşük, daha sonra da yüksek dozlarla ve enjektörler yardımı ile cilt altına verilmektedir. Bu yönteme immünoterapi denir ve bu sayede vücut alerjen maddesini tanıyarak bu maddeye karşı alerjik reaksiyon göstermemeyi öğrenebilmektedir.
ERKEK