PSA Testi Nedir?
PSA (Prostat Spesifik antijen), erkeklerde mesanenin hemen altında yer alan prostat bezinin epitelyum hücreleri tarafından üretilen ve kana salınan protein yapıdaki enzimdir. PSA testi ise; erkeklerde akciğer kanserinden sonra en sık görülen kanser türü olan prostat kanserinin erken tanısında kullanılan testtir. PSA nın tanısal değeri mevcuttur. Prostat kanseri gibi prostat hastalıklarını göstermede oldukça sık kullanılan önemli bir tetkiktir.
Erkeklerde PSA’nın kandaki düzeyi yaş ilerledikçe ve prostat kanserin varlığında artış gösterir. Yaşa bağlı kanda belli oranlarda artan PSA değeri normal kabul edilirken; bu değerlerin üzerine çıkması ise vücutta fazla PSA üretimi olduğu ve bir anormallik durumu düşünülerek şüpheli bakılmalı ve başka testlerle desteklenmelidir.
Yaşa Göre Normal Kabul Edilen PSA Değerleri
Kandaki PSA değeri 4 ng/ml altında olduğu sürece normal kabul edilmektedir, 4-10 ng/ml aralığında şüpheli ve 10 ng/ml üzeri ise yüksek kabul edilmektedir. Özellikle 10-19 ng/ml büyümüş ve anormal prostatı, 20 ng/ml ise ileri derecede anormalliği göstermektedir.
İlerleyen yaşa uygun beklenen PSA düzeyleri;
- 40-49 yaş aralığı 0-2,5 ng/ml
- 50-59 yaş aralığı 0-3,5 ng/ml
- 60-69 yaş aralığı 0-4,5 ng/ml
- 70 yaş ve üzeri 0-6,5 bg/ml
Bu düzeylerin üzerinde PSA bulguları şüphelidir ve kişi takipte tutulmalıdır.
PSA Testi Nasıl Yapılır?
PSA testi oldukça basit bir testtir. Sadece test için en az 8 saatlik açlık gereklidir. Aç karnına koldaki herhangi bir damardan bir miktar kan alınarak laboratuara gönderilir ve PSA açısından kan numunesi değerlendirilir.
Kimler PSA Testi Yaptırmalıdır?
PSA testi erkeklerde ilerleyen yaşlarda normal zamanlarda rutin testler ile birlikte yapılabileceği gibi spesifik semptom ve şikâyetler varlığında özel olarak da yapılabilmektedir.
PSA testi yapılması gereken kişiler;
- 50 ve üzeri yaşlarda erkekler
- Ailede prostat kanseri öyküsü olan 40 yaş üzerinde olan erkekler
- Rutin prostat bezi muayenesinde şüpheli bulguların görüldüğü erkekler
- Sürekli idrara çıkma hissi olan, sık sık ve kesik kesik idrara çıkan, idrar inkontinansı (idrar tutamama) olan, ağrılı ve sancılı idrar çıkışı olan, idrarda kan görülen erkekler
- Prostat kanserinin erken tanı ve teşhisi için şüpheli görülen erkekler.
PSA testi sonucuna göre PSA değerleri yüksek bulunan erkeklerde prostat kanseri varlığı düşünülmeli ve incelenmeye devam edilmelidir. Fakat kan PSA değerlerinin prostat kanseri dışında yükseleceği durumlar da bilinmeli ve bu etkenler varlığında yanlış teşhis konulmaması için test bir süre sonra tekrar edilmelidir.
PSA’nın Prostat Kanseri Dışında Yüksek Görülebileceği Durumlar
- Prostat bezinin iyi huylu olarak (benign) büyümesi.
- Prostatit yani prostat bezinde enfeksiyon varlığı.
- Rektal tuşe olarak da adlandırılan makattan muayene sonrası.
- PSA testinden 2 gün öncesine kadar cinsel ilişkide bulunulması.
Yukarıdaki durumlarda PSA değerleri geçici veya kalıcı olarak yükselebilmektedir.
ERKEK