Hipertansiyon, ideal tansiyon aralıkları ve doğru tansiyon ölçümü

Tansiyonun yüksek olması tıp dilinde hipertansiyon olarak ifade edilir. Hipertansiyon, dünyadaki erişkin nüfusun yaklaşık olarak %26,5 ını etkileyen (972 milyon kişi) bir hastalık olmakla beraber, değişen yaşam koşulları, beslenme tarzı ve yaşam stiline bağlı olarak her geçen gün artmakta, toplum ve birey sağlığını ilgilendiren ciddi konular arasında yerini almaktadır.

Toplumun yaklaşık olarak %30 u tansiyon hastası olduğunun farkında olmamakla beraber, %11 i hastalığının farkında fakat tedavi olmuyor. Nitekim tansiyon kesinlikle önü alınması gereken ciddi bir bulgu olup tedavi edilmediği takdirde organ hasarı ve beraberinde birçok sistemik hastalıklara neden olabilir. İyi tedavi edilmeyen hipertansiyon körlük, böbrek yetmezliği, damar yırtılmaları, beyin kanamaları ve ölüme kadar götürebilir. Bu sebepten dolayı insanların tansiyona ciddi almaları ve hangi tansiyon aralıklarının neyi ifade ettiğini iyi kavramaları gerekir. Bu makalemizde sizlere doğru tansiyon ölçümünden ve hangi tansiyon aralığının neyi ifade ettiğinden bahsedeceğiz.

Doğru Tansiyon Ölçümü Nasıl Yapılır?

Tansiyon, bilen biri tarafından (mümkünse hemşire veya doktor) belli kurallara dikkat edilerek ölçülür. Tansiyon ölçümü için en ideal araç manşonlu tansiyon aleti ve 1 adet steteskoptur. Piyasada hazır kullanılan, otomatik ev için tasarlanmış tansiyon aletleri her ne kadar yakın sonuç verse de, bunlarda yanılma payı daha yüksektir. Gerçeği yansıtması açısından en ideal ölçüm manşonlu tansiyon aleti ile yapılır. Tansiyon ölçerken dikkat edilecek noktaları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Manşonlu tansiyon aleti ve steteskop ile ölçmek
• Tansiyon aletinin manşonu ölçüm yapılacak kişinin ebatlarını uygun olmalıdır. En az üst kolun 2/3 ünü kapsamalıdır.
• Ölçüm mutlaka her iki koldan yapılmalıdır. Kollar arası tansiyon farkı diğer kardiyolojik rahatsızlıkları akla getirecektir. (Örneğin takayaşu)
• Kollar kalp seviyesinde, rahat bir konumda duruyor olmalıdır.
• Yürüyerek ölçüm yerine gittiyseniz mutlaka 5 dk dinlenilmedir. Dinlenmeden ölçülen tansiyonlar yanıltıcı olabilir.
• Yüksek çıkması durumunda tekrar edilerek sağlama yapılması uygun olacaktır.
• Tansiyon hastası iseniz sonuçlarınızı takip kartınızı yazmalısınız.
• Ölçüm ile ilgili diğer teknik detaylarla sağlık persoleniniz ilgilenecektir.

Tansiyon aralıkları nelerdir? Hangi aralık neyi ifade eder?

( JNC -7 Sınıflaması )

Yukarıdaki tabloyu inceleyerek tansiyon aralığınızın hangi kategoriye girdiğini öğrenebilirsiniz. Normal tansiyon 120 mmHg / 80 mmHg altında iken, bunun hafif üstü risk teşkil etmektedir. Tansiyonunuz sürekli 140-159 mmHg -/ 90-99mmHg aralıklarında ise Evre 1 Hipertansiyon,  ≥160 mmHg /  ≥100 mmHg ise Evre 2 Hipertansiyon anlamına gelir. Tansiyonunuz kritik sınırlarda ise mutlaka doktora görünmeniz ve tedavi olmanız gerekmektedir.

Tansiyonum Sürekli Yüksek Çıkıyor. Ne yapmalıyım?

Tansiyonunuz yüksek çıkıyor veya riskli aralıklara tekabül ediyor ise mutlaka doktorunuza başvurmalısınız. Tansiyon kesinlikle ihmal edilecek bir hastalık değildir. İhmal edilmiş, kontrol altında alınmamış tansiyon görme kayıplarına, böbrek yetmezliklerine, beyin kanamalarına, arter parçalanmalarına, kalp yetmezliğine, inmeye ve bunların dışında birçok sekonder hastalığa neden olabilmektedir. Yıllarca süren tedavi edilmemiş tansiyon vücudu yıpratır, kalp-damar hastalarıklarının görülme insidansını artırır ve ani ölümlere neden olabilir.

Yüksek çıkan tansiyonun en önemli tedavisi yaşam değişikliği ve kilo vermektir. Kilo ve obezite, damar direncini artırarak tansiyonu yükseltebilmektedir. Zayıfsanız, kilo verdiyseniz ve tüm çabalara rağmen tansiyonunuz normal aralığa girmediyse o zaman doktorunuz size en uygun ilaç rejimine başlayacaktır.

Hipertansiyon ve hedef organ hasarı

Tansiyon Hastaları İçin Hedef Tansiyon Aralıkları Nedir?

• Komplike olmayan HT  < 140/90 mmHg
• Diyabet Varlığı < 130/80 mmHg
• Hedef Organ Hasarı  < 130/80 mmHg
• Proteinüri > 1gr  < 125/75 mmHg

Yukarıdaki aralıklar tansiyon hastaları için hedeflerdir. Normal aralıklar için tabloyu inceleyebilirsiniz. Diyabetiniz veya bilinen bir organ hasarı varsa ideal aralık  < 130/80 mmHg dır. Proteinüri, idrarda protein görülmesini ifade eden ve böbrek yetmezliğini düşündüren ( > 1gr/gün) bir bulgudur. Proteinüri saptanan bir hastada en ideal aralık < 125/75 mmHg dır. Hiçbir ek hastalığı olmayan, bilinen komplike bir durumu olmayan tansiyon hastası kişilerde ise temel hedefl tansiyonu < 140/90 mmHg da tutabilmektir. Bu sınırların aşılması ciddi risk oluşturur. Bu konuda detaylı bilgiyi ve hangi aralıkta olmanız gerekitiğini (durumunuza göre) doktorunuz anlatacaktır.

Dr. Fatih İkiz – hepsaglik.net